Giới Hạnh Trong Con Đường Thanh Tịnh (Visuddhimagga)

Audio âm thanh đọc tiếng Việt

 

File PDF bản gốc Pali dịch trực tiếp Pali-Việt và Pali-Anh đối chiếu và tải về

 

Giảng Về Giới Hạnh

DhammaViet.net biên dịch Pali-Việt

Câu chuyện về giới hạnh và các vấn đề liên quan

6. Như vậy, mặc dù Con đường Thanh tịnh này đã được giảng dạy thông qua phương tiện giới, định và tuệ, bao gồm nhiều phẩm chất, nó vẫn được trình bày một cách quá ngắn gọn. Do đó, vì nó không đủ để giúp ích cho tất cả mọi người, để chỉ ra chi tiết của nó, trước tiên bắt đầu với giới, có một loạt câu hỏi như sau.

Giới là gì, giới có nghĩa là gì, đặc điểm, chức năng, biểu hiện và nguyên nhân gần của nó là gì, lợi ích của giới là gì, có bao nhiêu loại giới, cái gì làm ô nhiễm giới và cái gì làm thanh tịnh giới?

Đây là câu trả lời. Giới là gì? Đó là những pháp như tâm sở v.v. của người kiêng tránh sát sinh v.v. hoặc thực hành đầy đủ các phận sự. Điều này được nói trong Phân Tích Đạo: “Giới là gì? Giới là tư, giới là tâm sở, giới là thu thúc, giới là không vi phạm”. Trong đó, tư giới là tư tâm sở của người kiêng tránh sát sinh v.v. hoặc thực hành đầy đủ các phận sự. Tâm sở giới là sự kiêng tránh của người kiêng tránh sát sinh v.v. Hơn nữa, tư giới là bảy tư tâm sở thuộc nghiệp đạo của người từ bỏ sát sinh v.v. Tâm sở giới là các pháp vô tham, vô sân, chánh kiến được nói theo cách “Sau khi từ bỏ tham, vị ấy sống với tâm không tham”. Thu thúc giới ở đây nên hiểu có năm loại: thu thúc biệt giải thoát, thu thúc niệm, thu thúc trí, thu thúc nhẫn, thu thúc tinh tấn. Trong đó, “Vị ấy thành tựu, đầy đủ thu thúc biệt giải thoát này”, đây là thu thúc biệt giải thoát. “Vị ấy phòng hộ nhãn căn, thực hành thu thúc đối với nhãn căn”, đây là thu thúc niệm. “Này Ajita, những dòng chảy trong thế gian Chánh niệm là sự ngăn chặn chúng. Tôi nói về sự kiềm chế các giác quan, chúng được đóng lại bằng trí tuệ.”

Đây là sự thu thúc bằng trí tuệ. Sự thọ dụng vật dụng cũng được bao gồm trong đây. Còn sự thu thúc được nói đến theo cách “vị ấy chịu đựng được lạnh, nóng…” thì gọi là sự thu thúc bằng nhẫn nại. Sự thu thúc được nói đến theo cách “vị ấy không chấp nhận dục tầm đã khởi lên…” thì gọi là sự thu thúc bằng tinh tấn. Sự thanh tịnh mạng cũng được bao gồm trong đây. Như vậy, năm loại thu thúc này, cùng với sự kiêng tránh đối tượng hiện tiền của những thiện nam tử sợ tội lỗi, tất cả đều được xem là giới thu thúc. Giới không vi phạm là sự không vượt qua về thân và khẩu đối với giới đã thọ trì. Đây là câu trả lời cho câu hỏi “Giới là gì?”.

7. Giới được gọi là giới theo nghĩa không lỗi lầm, và theo nghĩa đạo đức. Đạo đức ở đây có nghĩa là gì? Nó có nghĩa là sự tập trung, hoặc không phân tán do hành vi tốt của thân và các hành động khác. Hoặc nó có nghĩa là nền tảng, là cơ sở để thiết lập các thiện pháp. Chỉ có hai ý nghĩa này được các chuyên gia về ngữ pháp chấp nhận ở đây. Tuy nhiên, những người khác cũng giải thích ý nghĩa ở đây theo cách khác, chẳng hạn như “giới có nghĩa là đầu” hoặc “giới có nghĩa là mát mẻ”.
8. Bây giờ, đặc điểm, chức năng, biểu hiện và nguyên nhân gần của tai là gì?

Giới là đặc điểm của nó, mặc dù nó được chia thành nhiều loại; Sắc tướng của vật chất là không thể thấy được, như thể nó đã bị phân tán thành nhiều mảnh.

Cũng như tính chất có thể nhìn thấy là đặc điểm của sắc xứ, mặc dù nó có nhiều loại khác nhau như xanh, vàng, v.v., vì nó không vượt qua bản chất có thể nhìn thấy được dù có sự khác biệt về màu xanh, v.v. Tương tự, mặc dù giới có nhiều loại khác nhau như tư duy, v.v., nhưng đặc điểm của nó là sự kiềm chế được nói đến trong việc điều phối thân nghiệp, v.v. và trong việc thiết lập các pháp thiện, vì nó không vượt qua bản chất điều phối và thiết lập dù có sự khác biệt về tư duy, v.v. Vì vậy, đặc điểm của nó –

Sự phá hủy của những kẻ vô đạo đức, và đức hạnh không tì vết; Vị được gọi là sự hoàn hảo của các đặc tính.

Vì vậy, giới này nên được hiểu là có bản chất phá hủy phi đạo đức về mặt chức năng, và có bản chất vô tội về mặt thành tựu. Trong các đặc điểm và các yếu tố khác, chức năng hoặc thành tựu được gọi là bản chất.

Sự tôn kính và phục vụ người khác, đây là điều được người trí ca ngợi. Xấu hổ và sợ tội được ca ngợi là nền tảng.

Giới này là sự thanh tịnh của thân, sự thanh tịnh của lời nói, sự thanh tịnh của tâm ý. Đây là sự hiện diện của thanh tịnh như đã nói, nó được hiểu là trạng thái thanh tịnh. Các bậc trí tuệ đã ca ngợi tàm quý là nền tảng gần của nó, nghĩa là nguyên nhân gần. Khi có tàm quý, giới sinh khởi và tồn tại. Khi không có, giới không sinh khởi và không tồn tại. Như vậy, nên hiểu đặc tính, chức năng, biểu hiện và nguyên nhân gần của giới.

Bài giảng về lợi ích của giới hạnh

9. Giới có lợi ích gì? Có lợi ích là đạt được nhiều đức tính như không hối hận v.v. Thật vậy, điều này đã được nói: “Này Ānanda, các giới thiện có mục đích là không hối hận, có lợi ích là không hối hận.”

“Này các gia chủ, có năm lợi ích cho người có giới đức, thành tựu giới hạnh. Thế nào là năm? Ở đây, này các gia chủ, người có giới đức, thành tựu giới hạnh, do nhân duyên không phóng dật, được tài sản lớn. Đây là lợi ích thứ nhất cho người có giới đức, thành tựu giới hạnh. Lại nữa, này các gia chủ, tiếng đồn tốt đẹp được truyền đi về người có giới đức, thành tựu giới hạnh. Đây là lợi ích thứ hai cho người có giới đức, thành tựu giới hạnh. Lại nữa, này các gia chủ, người có giới đức, thành tựu giới hạnh, khi đến bất cứ hội chúng nào, hoặc Sát-đế-lỵ, hoặc Bà-la-môn, hoặc gia chủ, hoặc Sa-môn, vị ấy đến với tự tin, không sợ hãi. Đây là lợi ích thứ ba cho người có giới đức, thành tựu giới hạnh. Lại nữa, này các gia chủ, người có giới đức, thành tựu giới hạnh, khi mạng chung, tâm không rối loạn. Đây là lợi ích thứ tư cho người có giới đức, thành tựu giới hạnh. Lại nữa, này các gia chủ, người có giới đức, thành tựu giới hạnh, sau khi thân hoại mạng chung, được sinh vào cõi lành, cõi trời, cõi đời này. Đây là lợi ích thứ năm cho người có giới đức, thành tựu giới hạnh.”

“Này các Tỷ-kheo, nếu Tỷ-kheo mong muốn: “Mong rằng ta sẽ được các đồng phạm hạnh thương mến, yêu quý, kính trọng và ngưỡng mộ”, vị ấy phải thành tựu viên mãn các giới luật…” Như vậy, nhiều lợi ích của giới từ được thương mến cho đến đoạn tận các lậu hoặc đã được nói đến. Giới có nhiều công đức lợi ích như không hối tiếc… Hơn nữa –

Trong giáo pháp, không có nơi nương tựa nào cho những người con trai gia đình tốt mà thiếu điều này Ai có thể nói hết được những lợi ích của giới hạnh đó?

Như sông Hằng, sông Yamuna, sông Sarabhu hay sông Saraswati; Ninnagā vāciravatī, mahī vāpi mahānadī.

Chúng sinh ở đây có thể tẩy sạch vết nhơ đó Nước giới đức thanh tịnh, rửa sạch cấu uế chúng sinh.

Na tắm sa-gia-la-đa va-ta, na ca-pi ha-ri-chan-đa-năm Không có ngọc trai hay đá quý, cũng không có tia sáng của mặt trăng.

Chúng sinh đến đây, được bảo vệ khỏi sự nóng bức. Đây là giới luật cao quý, đức hạnh tuyệt đối thanh tịnh.

Hương thơm nào sánh bằng hương giới đức Nó bay cùng chiều gió và ngược chiều gió.

Bậc thang lên cõi trời, đâu có gì sánh bằng giới hạnh; Cửa vào thành phố Niết bàn

Các vị vua không được trang sức bằng ngọc trai và ngọc quý như vậy Như các vị tu hành, trang nghiêm với giới hạnh

Tự chỉ trích và các nỗi sợ khác, được xóa bỏ hoàn toàn; Janeti kittihāsañca, sīlaṃ sīlavataṃ sadā.

Gốc rễ của mọi đức hạnh, kẻ tiêu diệt sức mạnh của mọi tội lỗi; Đây là những lợi ích của giới hạnh, được biết đến như là lời mở đầu của bài thuyết giảng về công đức.

Bàn về sự phân loại giới luật

• Hiện nay, điều đã được nói là giới này có bao nhiêu loại, đây là câu trả lời cho điều đó. Trước hết, tất cả giới này chỉ có một loại duy nhất với đặc tính tự kiềm chế của nó. Có hai loại: giới hành và giới chỉ. Cũng vậy, có các loại giới: giới thuộc về phạm hạnh và các giới khác, giới kiêng và không kiêng, giới nương tựa và không nương tựa, giới có thời hạn và giới trọn đời, giới có giới hạn và không giới hạn, giới thế gian và xuất thế gian.

Ba loại theo thấp, trung bình và cao. Tương tự, theo sự thống trị của bản ngã, thế gian và Pháp; theo sự nắm giữ, không nắm giữ và tĩnh lặng; theo thanh tịnh, không thanh tịnh và nghi ngờ; theo hữu học, vô học, phi hữu học phi vô học.

Có bốn loại: suy thoái, duy trì, tiến bộ và thâm nhập. Cũng có giới của tỳ kheo, tỳ kheo ni, sa di và cư sĩ; giới tự nhiên, giới theo phong tục và giới do nhân duyên quá khứ; giới của giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa, giới phòng hộ các căn, giới thanh tịnh mạng sống và giới liên quan đến việc sử dụng vật dụng.

Năm loại giới thanh tịnh là: giới thanh tịnh có giới hạn, giới thanh tịnh không giới hạn, giới thanh tịnh viên mãn, giới thanh tịnh không bị chấp thủ, giới thanh tịnh tịch tịnh. Cũng vậy, có năm loại giới: giới từ bỏ, giới tránh xa, giới tác ý, giới thu thúc và giới không vi phạm.

11. Ở đây, ý nghĩa của phần một loại nên được hiểu theo cách đã giải thích. Trong phần hai loại, việc thực hiện các giới luật được Đức Phật quy định là “điều nên làm” được gọi là cārittaṃ (hành trì). Việc không làm những điều bị cấm được gọi là “điều không nên làm” được gọi là vārittaṃ (kiêng cữ). Ở đây, ý nghĩa của từ là: Cārittaṃ là những gì người ta thực hành để hoàn thiện giới luật. Vārittaṃ là những gì bảo vệ và ngăn chặn. Trong đó, cārittaṃ được thực hiện bởi đức tin và tinh tấn, vārittaṃ được thực hiện bởi đức tin. Như vậy, có hai loại dựa trên cārittaṃ và vārittaṃ.

Abhisamācāra trong câu thứ hai nghĩa là cách cư xử tốt nhất. Abhisamācāra chính là ābhisamācārika. Ābhisamācārika được quy định dựa trên abhisamācāra, đó là tên gọi khác của giới luật ngoại trừ tám giới về sinh kế. Ādibrahmacariyaka là những gì thuộc về giai đoạn đầu của đời sống phạm hạnh trên con đường đạo, đó là tên gọi khác của tám giới về sinh kế. Điều này thuộc về giai đoạn đầu của con đường đạo, vì cần được thanh lọc ngay từ đầu. Do đó nói rằng: “Trước hết, thân nghiệp, khẩu nghiệp và sinh kế của vị ấy phải hoàn toàn thanh tịnh”. Hoặc những giới luật được gọi là nhỏ và rất nhỏ, đây là giới ābhisamācārika. Phần còn lại là ādibrahmacariyaka. Hoặc những gì thuộc về Ubhatovibhaṅga là ādibrahmacariyaka. Những gì thuộc về Khandhakavatta là ābhisamācārika. Khi hoàn thiện điều này, ādibrahmacariyaka sẽ được hoàn thiện. Do đó nói rằng: “Này các tỳ kheo, không thể có chuyện một tỳ kheo chưa hoàn thiện pháp ābhisamācārika mà có thể hoàn thiện pháp ādibrahmacariyaka”. Như vậy, có hai loại là ābhisamācārika và ādibrahmacariyaka.

Sự kiêng cữ không sát sinh và các điều khác là giới luật kiêng cữ. Phần còn lại như ý định và các điều khác là giới luật không kiêng cữ. Như vậy, có hai loại giới luật dựa trên sự kiêng cữ và không kiêng cữ.

Trong câu thứ tư, nương tựa có nghĩa là hai loại nương tựa: nương tựa vào tham ái và nương tựa vào tà kiến. Trong đó, khi một người mong muốn được tái sinh tốt đẹp và thực hành giới luật với ý nghĩ “Nhờ giới này, tôi sẽ trở thành một vị trời hoặc một loại trời nào đó”, đây là nương tựa vào tham ái. Khi một người thực hành giới luật với quan điểm thanh tịnh như “Giới là sự thanh tịnh”, đây là nương tựa vào tà kiến. Còn giới luật siêu thế và giới luật thế gian làm nền tảng cho giới luật siêu thế, đây là không nương tựa. Như vậy, có hai loại: nương tựa và không nương tựa.

Giới được thọ trì trong thời hạn nhất định là giới có thời hạn. Giới được thọ trì suốt đời và được giữ gìn như vậy cho đến khi chết gọi là giới trọn đời. Như vậy, có hai loại giới: giới có thời hạn và giới trọn đời.

Trong chương thứ sáu, giới hạn được thấy là có giới hạn dựa trên lợi lộc, danh tiếng, thân quyến, thân thể và mạng sống. Ngược lại là không có giới hạn. Điều này cũng được nói trong Phân Tích Đạo: “Giới nào là có giới hạn? Có giới bị giới hạn bởi lợi lộc, có giới bị giới hạn bởi danh tiếng, có giới bị giới hạn bởi thân quyến, có giới bị giới hạn bởi thân thể, có giới bị giới hạn bởi mạng sống. Giới nào bị giới hạn bởi lợi lộc? Ở đây, có người vì lợi lộc, do lợi lộc, nhân lợi lộc mà vi phạm học giới đã thọ trì, đó là giới bị giới hạn bởi lợi lộc.” Theo cách này, các giới khác cũng nên được giải thích chi tiết. Trong phần giải thích về giới không bị giới hạn cũng nói: “Giới nào không bị giới hạn bởi lợi lộc? Ở đây, có người vì lợi lộc, do lợi lộc, nhân lợi lộc mà không khởi tâm vi phạm học giới đã thọ trì, làm sao người ấy có thể vi phạm? Đó là giới không bị giới hạn bởi lợi lộc.” Theo cách này, các giới khác cũng nên được giải thích chi tiết. Như vậy, có hai loại giới dựa trên có giới hạn và không có giới hạn.

Tất cả giới luật hữu lậu đều thuộc về thế gian. Giới luật vô lậu thuộc về siêu thế. Trong đó, giới luật thế gian mang lại sự khác biệt trong hiện hữu và là nền tảng để thoát khỏi hiện hữu. Như đã nói: “Giới luật là để kiềm chế, kiềm chế là để không hối tiếc, không hối tiếc là để hoan hỷ, hoan hỷ là để hỷ lạc, hỷ lạc là để an tịnh, an tịnh là để an lạc, an lạc là để định tâm, định tâm là để thấy biết như thật, thấy biết như thật là để nhàm chán, nhàm chán là để ly tham, ly tham là để giải thoát, giải thoát là để tri kiến giải thoát, tri kiến giải thoát là để Niết-bàn không còn chấp thủ. Đó là mục đích của lời nói, đó là mục đích của thảo luận, đó là mục đích của sự gần gũi, đó là mục đích của lắng nghe, đó chính là sự giải thoát của tâm không còn chấp thủ.” Giới luật siêu thế mang lại sự thoát khỏi hiện hữu và là nền tảng cho trí tuệ quán xét. Như vậy, có hai loại giới luật: thế gian và siêu thế.

• Trong bộ ba đầu tiên, điều được thực hiện với ý chí, tâm trí, nỗ lực hoặc sự điều tra thấp kém là thấp kém. Điều được thực hiện với ý chí, v.v. trung bình là trung bình. Điều được thực hiện với ý chí, v.v. cao thượng là cao thượng. Điều được thực hiện vì ham muốn danh tiếng là thấp kém. Vì ham muốn quả phúc đức là trung bình. Điều được thực hiện dựa trên tính chất cao quý, nghĩ rằng “đây là điều phải làm” là cao thượng. Điều bị ô nhiễm bởi sự tự đề cao và chê bai người khác như “Tôi có giới hạnh đầy đủ, còn các tỳ kheo khác thì phá giới, có pháp xấu ác” là thấp kém. Giới luật thế gian không bị ô nhiễm là trung bình. Giới luật siêu thế là cao thượng. Hoặc điều được thực hiện vì tham ái, vì lợi ích và hưởng thụ là thấp kém. Điều được thực hiện vì giải thoát cho bản thân là trung bình. Giới Ba-la-mật được thực hiện vì giải thoát cho tất cả chúng sinh là cao thượng. Như vậy có ba loại theo thấp, trung, cao.

Trong phần thứ hai, người tự trọng và tự kính trọng muốn từ bỏ những gì không phù hợp với bản thân mình thì đó là tự chủ. Người kính trọng thế gian và muốn tránh sự chê trách của thế gian thì đó là thế gian chủ. Người kính trọng Pháp và muốn tôn vinh sự vĩ đại của Pháp thì đó là Pháp chủ. Như vậy có ba loại: tự chủ, thế gian chủ và Pháp chủ.

Cái được nói là “dựa vào hai thứ” trong Tatiyattika, đó là bị chấp thủ do bị nắm giữ bởi tham ái và tà kiến. Cái không bị chấp thủ là những yếu tố đạo của phàm phu hiền thiện và những cái tương ưng với đạo của các bậc hữu học. Cái tịch tĩnh là những cái tương ưng với quả của các bậc hữu học và vô học. Như vậy có ba loại theo cách bị chấp thủ và không bị chấp thủ.

Trong bốn loại giới, giới mà người không phạm tội đã hoàn thành, hoặc đã phạm nhưng đã sám hối, thì được coi là thanh tịnh. Giới của người đã phạm tội nhưng chưa sám hối thì không thanh tịnh. Giới của người còn nghi ngờ về đối tượng, tội lỗi hoặc hành vi được gọi là giới nghi ngờ. Trong trường hợp đó, hành giả nên thanh tịnh hóa giới không thanh tịnh, và nên loại bỏ sự nghi ngờ mà không phạm tội về đối tượng hay hành vi, nghĩ rằng “điều này sẽ tốt cho người ấy”. Như vậy, có ba loại giới: thanh tịnh, không thanh tịnh và nghi ngờ.

Giới được kết hợp với bốn Thánh đạo và ba quả vị Sa-môn đầu tiên là hữu học. Giới kết hợp với quả vị A-la-hán là vô học. Phần còn lại không phải hữu học cũng không phải vô học. Như vậy, giới có ba loại theo phân loại hữu học v.v.

Trong Phân tích đạo, vì thói quen tự nhiên của chúng sinh trong thế gian cũng được gọi là giới, như khi người ta nói “người này có tính dễ chịu, người kia có tính khó chịu, người này hay gây gổ, người kia thích trang điểm”, nên theo cách đó, có ba loại giới: thiện giới, bất thiện giới và vô ký giới. Như vậy, giới cũng được nói là có ba loại theo thiện, bất thiện và vô ký. Trong đó, bất thiện không phù hợp với bất kỳ đặc điểm nào của giới được đề cập ở đây, nên không được đưa vào. Do đó, ba loại giới nên được hiểu theo cách đã nói.

• Trong bốn nhóm bốn, nhóm bốn đầu tiên –

Yodha phục vụ kẻ xấu, không phục vụ người đức hạnh; Kẻ ngu si không thấy lỗi lầm khi phạm giới.

Người có nhiều tà tư duy, không phòng hộ các căn; Giới hạnh của người như vậy, sẽ dẫn đến sự suy thoái.

Ai tự chế ngự được mình, ở đây được đức hạnh toàn vẹn; Không nên khởi tâm khi thực hành thiền quán.

Chỉ hài lòng với đạo đức thôi, không cố gắng tiến xa hơn; Đây là giới luật vững chắc của vị tỳ kheo.

Người có giới đức hoàn hảo nỗ lực để đạt được định tâm. Vị tỳ khưu này có giới hạnh đặc biệt.

Không thỏa mãn với chỉ giới hạnh, người ấy chuyên tâm tu tập sự nhàm chán. Đây là giới luật của vị tỳ kheo đưa đến sự thấu suốt.

Như vậy có bốn loại theo cách phân chia suy thoái và các loại khác.

Trong nhóm bốn thứ hai, các giới luật được đặt ra cho các tỳ kheo, và những giới luật mà các tỳ kheo ni phải tuân thủ theo quy định của các tỳ kheo, đây là giới luật của tỳ kheo. Các giới luật được đặt ra cho các tỳ kheo ni, và những giới luật mà các tỳ kheo phải tuân thủ theo quy định của các tỳ kheo ni, đây là giới luật của tỳ kheo ni. Mười giới của sa di và sa di ni là giới luật của người chưa thọ cụ túc giới. Năm giới thường xuyên của cư sĩ nam và nữ, hoặc mười giới nếu có khả năng, hoặc tám giới trong ngày Bát quan trai giới, đây là giới luật của cư sĩ. Như vậy, có bốn loại giới luật dựa trên giới luật của tỳ kheo và các loại khác.

Đối với người dân Uttarakuru, việc không vi phạm là giới tự nhiên. Đối với các gia đình, vùng miền và tôn giáo, phong tục và truyền thống riêng của họ là giới hạnh. Như đã nói: “Này Ananda, đây là quy luật tự nhiên, khi Bồ tát nhập thai, mẹ của Bồ tát không còn ham muốn đối với đàn ông”, đây là giới của mẹ Bồ tát, là giới tự nhiên. Còn đối với các bậc thanh tịnh như Đại Ca Diếp và những vị khác, cũng như Bồ tát trong các kiếp trước, giới của họ là giới do nhân duyên quá khứ. Như vậy có bốn loại giới: giới tự nhiên và các loại khác.

“Ở đây, này các Tỳ-kheo, vị Tỳ-kheo sống chế ngự với sự chế ngự của giới bổn Pātimokkha, đầy đủ uy nghi chánh hạnh, thấy sợ hãi trong các lỗi nhỏ nhặt, chấp nhận và học tập trong các học giới.” Đây gọi là giới thu thúc theo giới bổn Pātimokkha. “Khi mắt thấy sắc, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì khiến nhãn căn không được chế ngự, khiến tham ái, ưu bi, các ác bất thiện pháp khởi lên, vị ấy tự chế ngự nguyên nhân ấy, hộ trì nhãn căn, thực hành sự chế ngự nhãn căn. Khi tai nghe tiếng… mũi ngửi hương… lưỡi nếm vị… thân cảm xúc… ý nhận thức các pháp, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng… thực hành sự chế ngự ý căn.” Đây gọi là giới thu thúc các căn. Sự từ bỏ tà mạng do vi phạm sáu học giới đã được chế định vì sinh kế, và các ác pháp như lừa dối, nói lời mê hoặc, hiện tướng, gian trá, lấy lợi cầu lợi, đây gọi là giới thanh tịnh mạng. “Sau khi suy tư, vị ấy thọ dụng y phục, chỉ để ngăn ngừa lạnh…” Sự thọ dụng bốn vật dụng được thanh tịnh do quán xét như vậy gọi là giới liên hệ vật dụng.

Giới luật của Giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa

14. Đây là lời giải thích và phân tích từ đầu theo thứ tự các từ. “Ở đây” nghĩa là trong giáo pháp này. “Tỳ kheo” là người con trai trong gia đình tốt đã xuất gia với đức tin, được gọi như vậy vì thấy sợ hãi trong luân hồi hoặc vì mặc y phục rách. “Được phòng hộ với sự phòng hộ của giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa”: ở đây, “Ba-la-đề-mộc-xoa” là giới luật học xứ. Nó được gọi là “Ba-la-đề-mộc-xoa” vì nó bảo vệ và giải thoát người giữ nó khỏi những khổ đau như đọa lạc. “Phòng hộ” là sự kiềm chế, đây là tên gọi cho sự không vi phạm về thân và khẩu. “Phòng hộ Ba-la-đề-mộc-xoa” chính là sự phòng hộ. “Được phòng hộ với sự phòng hộ của giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa” nghĩa là đã đạt được, đã thành tựu sự phòng hộ đó. “An trú” nghĩa là sống. Ý nghĩa của “đầy đủ oai nghi chánh hạnh” và những từ tiếp theo nên được hiểu theo cách đã được trình bày trong kinh điển. Vì đã được nói rằng:

Ācāragocarasampanno có nghĩa là có đạo đức và không có đạo đức;

Thế nào là hành vi sai trái? Sự vi phạm về thân, sự vi phạm về khẩu, sự vi phạm về thân và khẩu, đây gọi là hành vi sai trái. Tất cả sự phá giới đều là hành vi sai trái. Ở đây, có người sống bằng cách cho tre, cho bát, cho hoa quả, cho nước tắm, cho tăm xỉa răng, hoặc bằng cách nịnh hót, hoặc bằng cách nói lời mơn trớn, hoặc bằng cách làm người hầu, hoặc bằng cách đưa tin, hoặc bằng bất cứ cách nào khác mà Đức Phật đã chê trách, đây gọi là hành vi sai trái.

Ở đây thế nào là giới hạnh? Không vi phạm về thân, không vi phạm về khẩu, không vi phạm về thân và khẩu, đây gọi là giới hạnh. Tất cả sự thu thúc giới luật đều là giới hạnh. Ở đây, có người không sống bằng cách cho tre, lá, hoa, trái, tắm rửa, đánh răng, hoặc bằng cách nịnh hót, hoặc bằng cách nấu đậu, hoặc bằng cách phục vụ, hoặc bằng cách đưa tin, hoặc bằng bất kỳ cách nào khác mà Đức Phật đã chê trách là tà mạng, đây gọi là giới hạnh.

Có những nơi nên đi và có những nơi không nên đi.

Thế nào là phi hành xứ? Ở đây, có người thường lui tới gái điếm, đàn bà góa, gái chưa chồng, người lưỡng tính, ni cô, hoặc lui tới quán rượu. Người ấy sống thân cận với vua chúa, đại thần, ngoại đạo, đệ tử ngoại đạo bằng những giao thiệp không thích hợp. Hoặc người ấy thân cận, giao du, lui tới những gia đình không có lòng tin, không mộ đạo, không phải chỗ nương tựa, hay mắng nhiếc chửi bới, muốn điều bất lợi, điều bất hạnh, điều bất an, không muốn giải thoát cho các tỳ-kheo, tỳ-kheo-ni, nam cư sĩ, nữ cư sĩ. Đây gọi là phi hành xứ.

Thế nào là hành xứ? Ở đây, có người không lui tới nhà đĩ điếm… không lui tới quán rượu, sống không giao du với vua chúa… với đệ tử ngoại đạo bằng sự giao du không thích hợp, mà chỉ lui tới những gia đình có đức tin, tịnh tín, như giếng nước, rực rỡ y ca-sa, đón gió đưa tiễn gió ẩn sĩ, mong muốn điều thiện… mong cầu an ổn khỏi các ách phược cho các tỳ kheo… cho các cư sĩ nữ. Người ấy thân cận, gần gũi, thăm viếng những gia đình như vậy. Đây gọi là hành xứ. Như vậy, người ấy đầy đủ, thành tựu, đạt đến, thành tựu đầy đủ, thành tựu viên mãn với giới hạnh này và hành xứ này. Do vậy, được gọi là “Đầy đủ giới hạnh và hành xứ”.

Ở đây, theo cách này, cũng nên hiểu về hành vi và phạm vi hoạt động. Có hai loại hành vi sai trái: về thân và về khẩu. Trong đó, hành vi sai trái về thân là gì? Ở đây, một số người, ngay cả khi ở trong Tăng đoàn, cũng không tôn trọng các vị trưởng lão, đứng chen lấn các vị trưởng lão, ngồi chen lấn các vị trưởng lão, đứng trước mặt các ngài, ngồi trước mặt các ngài, ngồi trên chỗ ngồi cao hơn, ngồi trùm đầu, đứng nói chuyện, vung tay nói chuyện, đi kinh hành mang dép trong khi các vị trưởng lão đi chân trần, đi kinh hành trên đường cao trong khi các ngài đi trên đường thấp, đi kinh hành trên đường trong khi các ngài đi trên đất, chen vào đứng gần các vị trưởng lão, chen vào ngồi gần các vị trưởng lão, ngăn cản các vị tỳ kheo mới về chỗ ngồi, trong nhà tắm hơi bỏ củi vào lò không xin phép các vị trưởng lão, đóng cửa, ở bến nước chen lấn xuống nước trước các vị trưởng lão, xuống nước trước các ngài, chen lấn tắm, tắm trước các ngài, chen lấn lên bờ, lên bờ trước các ngài, khi vào làng cũng chen lấn đi trước các vị trưởng lão, đi trước các ngài, bỏ qua các vị trưởng lão mà đi trước, đi vào những nơi kín đáo và che khuất của các gia đình nơi phụ nữ và thiếu nữ trong gia đình ngồi một cách đột ngột, sờ đầu trẻ em. Đây gọi là hành vi sai trái về thân.

Ở đây, thế nào là hành vi sai trái bằng lời nói? Ở đây, có người dù đang ở giữa Tăng đoàn, không tôn trọng, không hỏi ý kiến các vị trưởng lão Tỳ kheo mà tự ý thuyết pháp. Người ấy trả lời câu hỏi, tụng đọc giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa, nói chuyện khi đang đứng, nói chuyện khi đang vung tay. Khi đi vào làng xóm, người ấy nói với phụ nữ hoặc thiếu nữ rằng: “Này cô tên này, họ này, có gì không? Có cháo không? Có cơm không? Có đồ ăn không? Chúng tôi sẽ uống gì? Sẽ ăn gì? Sẽ nhai gì? Hoặc cô sẽ cho tôi cái gì?” Người ấy nói năng lộn xộn như vậy. Đây gọi là hành vi sai trái bằng lời nói. Ngược lại, hành vi đúng đắn cần được hiểu theo cách ngược lại.

Tỳ khưu kính trọng, lễ phép, có tàm quý, y phục chỉnh tề, đi đứng trang nghiêm, nhìn ngó thu thúc, cử chỉ đoan trang, giữ gìn các căn, tiết độ trong ăn uống, chú tâm tỉnh giác, chánh niệm tỉnh giác, ít ham muốn, biết đủ, tinh tấn, cẩn trọng trong các phận sự, tôn kính bậc trưởng thượng. Đây gọi là giới hạnh. Như vậy, giới hạnh cần được hiểu.

Lại nữa, có ba loại hành xứ: hành xứ nương tựa, hành xứ bảo vệ và hành xứ gần gũi. Trong đó, thế nào là hành xứ nương tựa? Đó là bạn lành có đầy đủ mười đức tính đáng nói, nương tựa vào đó mà nghe được điều chưa nghe, làm trong sạch điều đã nghe, vượt qua nghi hoặc, làm cho chánh kiến, làm tâm hoan hỷ. Hoặc là nương theo đó mà tăng trưởng về đức tin, giới hạnh, học hỏi, bố thí, trí tuệ. Đây gọi là hành xứ nương tựa.

Thế nào là hành xứ phòng hộ? Ở đây, vị tỳ kheo khi đi vào làng, khi đi trên đường, đi với mắt nhìn xuống, chỉ nhìn khoảng cách một tầm cày, thu thúc tốt đẹp, không nhìn voi, không nhìn ngựa, không nhìn xe, không nhìn người đi bộ, không nhìn đàn bà, không nhìn đàn ông, không nhìn lên trên, không nhìn xuống dưới, không nhìn quanh các hướng mà đi. Đây gọi là hành xứ phòng hộ.

Cái gì là đối tượng gắn kết? Bốn niệm xứ là nơi tâm gắn kết. Đức Thế Tôn đã nói: “Này các Tỳ-kheo, cái gì là lãnh vực riêng, là gia sản của cha ông của Tỳ-kheo? Đó là bốn niệm xứ.” Đây được gọi là đối tượng gắn kết. Như vậy, người đầy đủ giới hạnh này và lãnh vực này… được gọi là người đầy đủ giới hạnh và lãnh vực.

Thấy sợ hãi trong các lỗi nhỏ nhặt nghĩa là có thói quen thấy sợ hãi trong các lỗi nhỏ như vô tình phạm các học giới nhỏ hoặc khởi tâm bất thiện. Thọ trì và học tập các học giới nghĩa là bất cứ điều gì cần học tập trong các học giới, vị ấy đều thọ trì và học tập đúng đắn. Ở đây, với câu “được phòng hộ với sự phòng hộ của giới bổn”, giới thanh tịnh của giới bổn được chỉ ra bằng cách thuyết giảng lấy cá nhân làm nền tảng. Còn câu “đầy đủ oai nghi chánh hạnh” và những câu tiếp theo được nói ra để chỉ rõ rằng giới đó được thành tựu đối với người thực hành đúng đắn, và để chỉ ra sự thực hành đó.

Giới hạnh chế ngự các căn

• Vị tỳ khưu đã an trú trong giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa, khi mắt thấy sắc, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì khiến nhãn căn không được phòng hộ, khiến tham ưu, các ác bất thiện pháp khởi lên, vị ấy tự chế ngự nguyên nhân ấy, hộ trì nhãn căn, thực hành sự hộ trì nhãn căn. Khi tai nghe tiếng… mũi ngửi hương… lưỡi nếm vị… thân cảm xúc… ý nhận thức các pháp, vị ấy không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì khiến ý căn không được phòng hộ, khiến tham ưu, các ác bất thiện pháp khởi lên, vị ấy tự chế ngự nguyên nhân ấy, hộ trì ý căn, thực hành sự hộ trì ý căn. Vị ấy thành tựu Thánh hộ trì các căn này, nội tâm hưởng lạc thọ không cấu uế.

Nghe nói có một vị trưởng lão từ Cetiyapabbata đến Anuradhapura để khất thực. Trên đường đi, ngài gặp một người phụ nữ trẻ đã cãi nhau với chồng và đang rời khỏi Anuradhapura từ sáng sớm để đến nhà người thân. Cô ấy trang điểm lộng lẫy như một tiên nữ. Khi nhìn thấy vị trưởng lão, cô ấy bỗng cười lớn với tâm trí xáo trộn. Vị trưởng lão nhìn và tự hỏi chuyện gì đã xảy ra, rồi ngài quán chiếu về sự bất tịnh nơi hàm răng của cô ấy và đạt được quả vị A-la-hán. Do đó có câu nói:

Thấy xương răng của nàng, nhớ lại tưởng tượng trước kia; Ngay tại chỗ đó, vị trưởng lão đứng yên đã chứng đắc quả vị A-la-hán.

Này đạo hữu, ta có thấy một người phụ nữ nào đó không?

Tôi không biết người đàn bà hay người đàn ông nào đã đi từ đây; Bộ xương này đi trên con đường lớn

Khi một người không kiểm soát được nhãn căn, không đóng cửa mắt bằng chánh niệm, thì tham, sân và các pháp bất thiện khác sẽ xâm nhập và bám theo người đó. Vì vậy, người ấy thực hành để kiềm chế, để đóng cửa mắt bằng chánh niệm. Khi thực hành như vậy, người ấy được nói là bảo vệ nhãn căn và đạt được sự kiềm chế đối với nhãn căn. Mặc dù không có sự kiềm chế hay không kiềm chế thực sự trong nhãn căn, vì chánh niệm hay thất niệm không phát sinh từ nhãn thức. Nhưng khi một đối tượng hình sắc đi vào phạm vi của mắt, sau khi hữu phần tâm sinh và diệt hai lần, ý môn hướng tâm sinh khởi và diệt đi, thực hiện chức năng hướng tâm. Sau đó nhãn thức sinh khởi thực hiện chức năng thấy. Tiếp theo là tiếp thâu tâm, rồi đến suy đạc tâm, rồi đến phân đoán tâm, và cuối cùng là đổng lực tâm sinh khởi.

Ở đó, không có sự kiềm chế hay không kiềm chế trong thời điểm bhavanga, cũng không có trong bất kỳ thời điểm nào của các tâm như hướng tâm v.v. Nhưng trong sát-na của tốc hành tâm, nếu phát sinh sự phá giới, thất niệm, vô minh, thiếu nhẫn nại hay biếng nhác, thì đó là không kiềm chế. Khi xảy ra như vậy, được gọi là không kiềm chế ở căn mắt. Tại sao? Bởi vì khi điều đó xảy ra, cánh cửa cũng không được bảo vệ, bhavanga và các tâm lộ trình như hướng tâm v.v. cũng vậy. Giống như cái gì? Giống như trong một thành phố, dù các cửa nhà, phòng ốc bên trong được khóa kỹ, nhưng nếu bốn cổng thành không được canh gác, thì tất cả tài sản trong thành phố đều không được bảo vệ an toàn. Vì kẻ trộm có thể vào qua cổng thành và làm bất cứ điều gì chúng muốn. Tương tự như vậy, khi phá giới v.v. phát sinh trong tốc hành tâm, khi có sự không kiềm chế đó, cánh cửa cũng không được bảo vệ, bhavanga và các tâm lộ trình như hướng tâm v.v. cũng vậy.

Khi giới và các đức tính khác phát sinh, các cửa giác quan được bảo vệ, tâm hữu phần và các tâm lộ trình như tác ý cũng được bảo vệ. Giống như cái gì? Giống như khi các cổng thành được đóng lại, mặc dù bên trong nhà cửa không được khóa, nhưng tất cả tài sản trong thành phố vẫn được bảo vệ an toàn. Vì khi cổng thành đóng lại, kẻ trộm không thể vào được. Tương tự, khi giới và các đức tính khác phát sinh trong tốc hành tâm, các cửa giác quan được bảo vệ, tâm hữu phần và các tâm lộ trình như tác ý cũng được bảo vệ. Do đó, ngay cả khi phát sinh trong sát-na tốc hành, nó vẫn được gọi là sự phòng hộ nhãn căn.

Nghe tiếng bằng tai và vân vân, cũng áp dụng phương pháp tương tự. Như vậy, nên hiểu rằng đây là giới luật về kiểm soát các giác quan, có đặc điểm là tránh nắm bắt các dấu hiệu và chi tiết dẫn đến phiền não trong các đối tượng như hình sắc và vân vân, được giải thích một cách ngắn gọn.

Giới thanh tịnh về nuôi mạng

16. Bây giờ, sau phần nói về giới thu thúc các căn, trong phần giới thanh tịnh về nuôi mạng, có sáu học giới được chế định liên quan đến sinh kế, đó là:

“Vì sinh kế, do nguyên nhân sinh kế, vị tỳ kheo có ác dục, bị chi phối bởi dục vọng, tuyên bố chứng đắc pháp thượng nhân không có thực, không chân thật, phạm tội Ba-la-di.

Vì sinh kế, do nguyên nhân sinh kế, vị tỳ kheo làm mai mối, phạm tội Tăng tàn.

Vì sinh kế, do nguyên nhân sinh kế, vị tỳ kheo nói: ‘Vị tỳ kheo sống trong trú xứ của ông là bậc A-la-hán’, người nghe hiểu được, phạm tội Thullaccaya.

Vì sinh kế, do nguyên nhân sinh kế, vị tỳ kheo không bệnh vì mình mà xin thức ăn ngon rồi thọ dụng, phạm tội Pacittiya.

Vì sinh kế, do nguyên nhân sinh kế, tỳ kheo ni không bệnh vì mình mà xin thức ăn ngon rồi thọ dụng, phạm tội Patidesaniya.

Vì sinh kế, do nguyên nhân sinh kế, vị tỳ kheo không bệnh vì mình mà xin súp hoặc cơm rồi thọ dụng, phạm tội Dukkata.”

Đây là sáu học giới được chế định như vậy, đối với sáu học giới này.

Trong đó, thế nào là lừa dối? Đối với người tham muốn lợi dưỡng, danh vọng, lời khen, bị chi phối bởi ác dục, việc sắp đặt, bố trí, dàn xếp oai nghi, hoặc bằng cách sử dụng vật dụng, hoặc bằng cách nói chuyện quanh co, nhăn mặt, cau mày, lừa dối, gian trá, giả vờ – đây gọi là lừa dối.

Ở đây thế nào là nịnh bợ? Đối với người tham lam, bị chi phối bởi lòng tham, nương tựa vào lợi lộc, danh vọng và lời khen, có sự nói chuyện, trò chuyện, tán gẫu, nói lời xu nịnh, nói lời nịnh hót, nói lời tâng bốc, nói lời tâng bốc quá mức, nói lời nịnh nọt, nói lời nịnh nọt quá mức, nói lời mơn trớn, nói lời mơn trớn quá mức, nói lời ngọt ngào, nói lời xu nịnh, nói lời nịnh bợ với người khác. Đây gọi là nịnh bợ.

Ở đây, thế nào là sự gợi ý? Đối với người tham lam, bị chi phối bởi lợi lộc, danh vọng và lời khen, việc họ ra dấu hiệu, làm động tác gợi ý, ám chỉ, nói bóng gió, nói vòng vo với người khác, đây gọi là sự gợi ý.

Ở đây thế nào là sự lừa dối? Đối với người tham lam, xấu xa, bị chi phối bởi lòng tham muốn lợi lộc, danh vọng và lời khen, có hành vi mắng chửi, chế nhạo, chỉ trích, khinh miệt, hạ nhục, chế giễu, chê bai, nói xấu sau lưng người khác, đó gọi là sự lừa dối.

Ở đây thế nào là tham cầu lợi lộc bằng lợi lộc? Người tham lam, ác dục, bị chi phối bởi lợi lộc, danh vọng, tiếng khen, đem vật thực nhận được ở đây đến chỗ kia, hoặc đem vật thực nhận được ở chỗ kia đến đây. Sự tìm kiếm, tầm cầu, truy cầu, mưu cầu, tìm tòi, truy tìm vật chất bằng vật chất như vậy, đây gọi là tham cầu lợi lộc bằng lợi lộc.

• Ý nghĩa của đoạn văn này nên được hiểu như sau. Trước hết, trong phần định nghĩa về sự lừa dối, “lābhasakkārasilokasannissitassa” có nghĩa là người phụ thuộc vào lợi lộc, sự tôn kính và danh tiếng, tức là người khao khát những điều đó. “Pāpicchassa” có nghĩa là người mong muốn thể hiện những phẩm chất không có thật. “Icchāpakatassa” có nghĩa là người bị chi phối bởi ham muốn, tức là người bị áp đảo bởi nó.

Tiếp theo, vì trong Mahāniddesa có ba loại cơ sở lừa dối dựa trên việc sử dụng các nhu yếu phẩm, nói chuyện gián tiếp và tư thế. Do đó, để chỉ ra cả ba loại này, bắt đầu bằng cụm từ “bằng cách sử dụng các nhu yếu phẩm”. Trong đó, khi được mời nhận y phục và các vật dụng khác, dù thực sự cần nhưng vì ham muốn xấu xa mà từ chối, rồi biết những gia chủ đó có niềm tin vững chắc nơi mình, lại nói “Ôi, thưa ngài, vị ấy ít ham muốn, không muốn nhận bất cứ thứ gì. Thật may mắn cho chúng tôi nếu ngài nhận dù chỉ một chút”. Khi họ mang đến y phục và các vật dụng tốt đẹp bằng nhiều cách khác nhau, thể hiện mong muốn được giúp đỡ và nhận lấy, từ đó về sau thậm chí còn khiến họ mang đến cả xe chở đầy, việc gây ngạc nhiên này được gọi là cơ sở lừa dối bằng cách sử dụng các nhu yếu phẩm. Điều này được nói trong Mahāniddesa –

Thế nào là sự lừa dối liên quan đến việc sử dụng vật dụng? Ở đây, các gia chủ mời vị tỳ kheo nhận y phục, thức ăn, chỗ ở và thuốc men. Vị ấy có ác dục, bị chi phối bởi dục vọng, muốn có nhiều y phục… vật dụng, nên từ chối y phục. Từ chối thức ăn… chỗ ở. Từ chối thuốc men. Vị ấy nói: “Sa-môn cần gì y phục đắt tiền, thích hợp là sa-môn nên nhặt vải vụn từ nghĩa địa, đống rác hay cửa hàng để may y. Sa-môn cần gì thức ăn ngon, thích hợp là sa-môn nên sống bằng khất thực. Sa-môn cần gì chỗ ở sang trọng, thích hợp là sa-môn nên ở gốc cây hay ngoài trời. Sa-môn cần gì thuốc men đắt tiền, thích hợp là sa-môn nên dùng nước tiểu bò hay trái ha-lê-lặc làm thuốc”. Do vậy, vị ấy mặc y phục thô xấu, ăn đồ ăn thô xấu, ở chỗ thô xấu, dùng thuốc thô xấu. Các gia chủ biết: “Vị sa-môn này ít ham muốn, biết đủ, sống tách biệt, không giao du, tinh tấn, khổ hạnh”. Họ càng mời nhiều y phục… vật dụng. Vị ấy nói: “Nhờ ba yếu tố hiện diện mà người thiện tín tạo nhiều công đức. Nhờ đức tin hiện diện… vật cúng dường hiện diện… người xứng đáng nhận cúng dường hiện diện mà người thiện tín tạo nhiều công đức. Các vị có đức tin, có vật cúng dường, tôi là người nhận. Nếu tôi không nhận, các vị sẽ mất cơ hội tạo công đức. Tôi không cần những thứ này, nhưng vì lòng từ bi đối với các vị nên tôi nhận”. Do vậy, vị ấy nhận nhiều y phục. Nhận nhiều thức ăn… thuốc men. Đó là sự giả vờ, lừa dối, gian trá liên quan đến việc sử dụng vật dụng.

Nhưng đối với người có ý xấu, việc nói lời khoe khoang về sự chứng đắc pháp thượng nhân để gây ấn tượng với người khác theo cách này hay cách khác được gọi là kuhanavatthū, tức là sự lừa dối bằng cách nói bóng gió.

Thế nào là sự lừa dối được gọi là nói lảm nhảm xung quanh? Ở đây, một số người xấu xa, bị chi phối bởi tham muốn, mong muốn được tôn kính, nghĩ rằng ‘Người ta sẽ tôn kính ta như vậy’, nói những lời liên quan đến Pháp cao thượng: ‘Người mặc y như vậy là sa-môn có uy lực lớn’, họ nói. ‘Người mang bát, đĩa đồng, hộp đựng kim, đồ lọc nước, chìa khóa, dây thắt lưng, dép như vậy là sa-môn có uy lực lớn’, họ nói. ‘Người có thầy tế độ, thầy dạy, bạn đồng môn, bạn cùng thầy, bạn thân, người quen, bạn bè như vậy. Người ở trong trú xứ như vậy – nhà mái nhọn, lâu đài, tòa nhà dài, hang động, hang đá, chòi, nhà mái nhọn, tháp canh, nhà một mái, hội trường, mái che, gốc cây – là sa-môn có uy lực lớn’, họ nói. Hoặc là ‘Người nhăn mặt, cau mày, lừa dối, nói nhiều, tự khen mình, vị sa-môn này đạt được những trạng thái thiền định an tịnh như vậy’, họ nói những lời sâu sắc, bí ẩn, tinh tế, kín đáo, siêu thế, liên quan đến tánh không như vậy. Sự nhăn mặt, cau mày, lừa dối, giả vờ, trạng thái lừa dối như vậy, đây gọi là sự lừa dối được gọi là nói lảm nhảm xung quanh.

Đối với người có ác ý, việc lừa dối bằng cách tạo ra các oai nghi để được kính trọng được gọi là lừa dối liên quan đến oai nghi. Như đã nói: “Thế nào là lừa dối liên quan đến oai nghi? Ở đây, một người có ác ý, bị chi phối bởi tham muốn, mong muốn được kính trọng, nghĩ rằng ‘Như vậy người ta sẽ kính trọng ta’, nên sắp đặt cách đi, cách đứng, cách ngồi, cách nằm; đi một cách có chủ ý, đứng một cách có chủ ý, ngồi một cách có chủ ý, nằm một cách có chủ ý; đi như người đã định tâm, đứng như người đã định tâm, ngồi như người đã định tâm, nằm như người đã định tâm; và thực hành thiền định công khai. Bất kỳ sự sắp đặt, bố trí, thiết lập, tạo dáng, làm ra vẻ nghiêm trang của oai nghi như vậy, sự lừa dối, gian trá, giả vờ – đây được gọi là lừa dối liên quan đến oai nghi.”

Ở đây, được gọi là sử dụng vật dụng có nghĩa là sử dụng vật dụng được gọi như vậy hoặc được biết đến như vậy. Nói gần gũi có nghĩa là nói chuyện thân mật. Hoặc của oai nghi có nghĩa là của bốn oai nghi. Sắp đặt và vân vân có nghĩa là sắp xếp, hoặc sắp xếp một cách cẩn thận. Sắp đặt có nghĩa là cách thức sắp xếp. Thiết lập có nghĩa là chuẩn bị, được nói là tạo ra vẻ đẹp. Nhăn mặt có nghĩa là làm mặt nhăn nhó để thể hiện sự nghiêm túc, được nói là nhíu mày. Người có thói quen nhăn mặt được gọi là người nhăn mặt. Trạng thái nhăn mặt được gọi là sự nhăn mặt. Lừa dối có nghĩa là gây ngạc nhiên. Cách thức lừa dối được gọi là sự lừa dối. Trạng thái bị lừa dối được gọi là sự bị lừa dối.

Ở trong phần giải thích về sự nói chuyện, “ālapanā” là nói chuyện ngay từ đầu khi thấy người đến chùa, như “Này các ông, các ông đến đây để làm gì? Để mời các nhà sư phải không? Nếu vậy thì đi đi, tôi sẽ cầm bát theo sau và đến sau”. Hoặc là nói về bản thân như “Tôi là Tissa, nhà vua thích tôi, quan đại thần này và quan đại thần kia thích tôi”, đó là nói chuyện liên quan đến bản thân. “Lapanā” là nói những điều như vậy khi được hỏi. “Sallapanā” là nói chuyện kỹ lưỡng, cho cơ hội khi thấy các gia chủ lo lắng. “Ullapanā” là nói chuyện nâng cao như “đây là một gia chủ lớn, một thuyền trưởng lớn, một nhà hảo tâm lớn”. “Samullapanā” là nói chuyện nâng cao từ mọi phía.

Cạo lông có nghĩa là nói những lời như “Này các cư sĩ, trước đây vào thời điểm như thế này các người thường cúng dường đồ mới, tại sao bây giờ lại không cúng dường?” cho đến khi họ nói “Thưa ngài, chúng con sẽ cúng dường, nhưng chưa có cơ hội”. Hoặc khi thấy họ cầm mía thì hỏi “Này các cư sĩ, mía này lấy từ đâu vậy?”. Họ đáp: “Thưa ngài, từ ruộng mía”. Lại hỏi: “Mía ở đó có ngọt không?”. Họ đáp: “Thưa ngài, phải nếm thử mới biết được”. Rồi nói: “Này cư sĩ, hãy cho vị tỳ kheo ít mía”. Những lời nói vòng vo như vậy để gợi ý xin vật dụng gọi là cạo lông. Liên tục cạo lông từ mọi phía gọi là cạo sạch.

Ukkācanā có nghĩa là nâng cao, đề cao, ca ngợi, như nói rằng “gia đình này chỉ biết đến tôi. Nếu họ có vật gì để cúng dường, họ chỉ cúng dường cho tôi”. Đây được gọi là sự nâng cao, đề cao, ca ngợi. Câu chuyện về Telakandarika nên được kể ở đây. Nói chung, sự nâng cao, đề cao liên tục từ mọi phía được gọi là samukkācanā.

Anuppiyabhāṇitā là nói lời ngọt ngào lặp đi lặp lại mà không quan tâm đến sự thật hay đạo pháp. Cāṭukamyatā là hành vi hạ mình, tự đặt mình ở vị trí thấp kém.

Muggasūpyatā là giống như canh đậu xanh. Giống như khi nấu đậu xanh, có hạt chín có hạt không chín, cũng vậy lời nói của người này có phần đúng có phần sai, người như vậy được gọi là muggasūpya. Tính chất đó gọi là muggasūpyatā. Pāribhaṭyatā là trạng thái chăm sóc. Giống như người vú nuôi bế trẻ trên tay hay trên vai, nghĩa là nâng đỡ. Hành động của người chăm sóc gọi là pāribhaṭyuṃ. Tính chất của pāribhaṭya gọi là pāribhaṭyatā.

Trong phần giải thích về dấu hiệu, dấu hiệu là bất kỳ hành động nào bằng thân hoặc khẩu có thể gợi ý cho người khác về việc cúng dường. Hành động tạo dấu hiệu là việc tạo ra dấu hiệu bằng cách nói những câu như “Bạn đã nhận được thức ăn gì?” khi thấy ai đó đang mang thức ăn đi. Ám chỉ là nói chuyện liên quan đến vật dụng. Hành động ám chỉ là việc hỏi những người chăn bò con “Đây là những con bò sữa hay bò lấy sữa chua?” và khi họ trả lời “Thưa ngài, đây là những con bò sữa”, thì nói “Không phải bò sữa đâu, nếu là bò sữa thì các tỳ kheo cũng sẽ nhận được sữa” và bằng cách này thông báo cho cha mẹ của những đứa trẻ để họ cúng dường sữa. Nói bóng gió là nói chuyện gần gũi. Ở đây nên kể câu chuyện về vị tỳ kheo thường xuyên lui tới nhà thí chủ.

Nghe nói có một vị tỳ khưu khất thực muốn ăn nên đã vào nhà và ngồi xuống. Thấy vậy, người vợ không muốn cho nên nói “Không có gạo” và đi sang nhà hàng xóm như thể muốn lấy gạo. Vị tỳ khưu cũng vào trong phòng nhìn quanh, thấy ở góc cửa có mía, trong bát có đường, trong giỏ có cá khô và muối, trong nồi có gạo, trong bình có bơ, rồi đi ra ngồi. Người vợ trở về nói “Không xin được gạo”. Vị tỳ khưu nói “Này cô, tôi đã thấy điềm báo trước rằng ‘hôm nay sẽ không có đồ cúng dường'”. “Thưa thầy, điềm gì vậy?” “Tôi thấy như có con rắn ở góc cửa, khi nhìn kỹ để đánh nó thì thấy như cục đá trong bát giống cục đường, cái mang của con rắn bị ném đá trông giống miếng cá khô và muối trong giỏ, răng nó muốn cắn hòn đá trông giống hạt gạo trong nồi, nước bọt lẫn nọc độc chảy ra từ miệng nó khi tức giận trông giống bơ trong bình”. Người vợ nghĩ “Không thể lừa được gã đầu trọc này” nên đã đưa mía, nấu cơm và cho tất cả cùng với bơ, đường, cá. Đây được gọi là nói bóng gió gần gũi. Nói vòng vo là nói chuyển hướng để nhận được thứ mình muốn.

Akkosanā là sự chửi mắng bằng mười cách. Vambhanā là nói với sự khinh miệt. Garahaṇā là đổ lỗi bằng cách nói “không có đức tin, không có lòng tin” v.v. Ukkhepanā là ngăn cản bằng lời nói “đừng nói điều đó ở đây”. Samukkhepanā là ngăn cản hoàn toàn bằng cách đưa ra lý do và ví dụ. Hoặc ukkhepanā là khen ngợi giả dối như “ôi, người bố thí vĩ đại” khi thấy người không cho. Samukkhepanā là khen ngợi giả dối quá mức như “người bố thí vĩ đại”. Khipanā là chế giễu như “cuộc sống của người này có ý nghĩa gì, chỉ ăn hạt giống”. Saṃkhipanā là chế giễu quá mức như “tại sao các ông gọi người này là người không bố thí, người luôn nói không có gì cho tất cả mọi người”. Pāpanā là làm cho người khác biết về tính keo kiệt hoặc tiếng xấu. Sampāpanā là làm cho biết hoàn toàn. Avaṇṇahārikā là mang tiếng xấu từ nhà này sang nhà khác, từ làng này sang làng khác, từ vùng này sang vùng khác, nghĩ rằng “người này sẽ cho tôi vì sợ tiếng xấu”. Parapiṭṭhimaṃsikatā là nói ngọt ngào trước mặt nhưng nói xấu sau lưng. Điều này giống như ăn thịt sau lưng người không thể nhìn thẳng vào mặt, nên gọi là parapiṭṭhimaṃsikatā. Đây gọi là nippesikatā vì nó làm mất đi phẩm chất tốt của người khác như cọ xát bằng thanh tre, hoặc vì nó tìm kiếm lợi lộc bằng cách nghiền nát và phá hủy phẩm chất tốt của người khác như nghiền nát hương liệu để tìm mùi hương.

Trong định nghĩa về việc tìm kiếm lợi lộc bằng lợi lộc, “tìm kiếm” có nghĩa là tìm cầu. “Nhận được từ đây” nghĩa là nhận được từ ngôi nhà này. “Ở đó” nghĩa là ở ngôi nhà kia. “Eṭṭhi” nghĩa là mong muốn. “Gaveṭṭhi” nghĩa là tìm kiếm. “Pariyeṭṭhi” nghĩa là tìm kiếm lặp đi lặp lại. Ở đây nên kể câu chuyện về vị tỳ kheo đã đi khất thực, ban đầu cho các cậu bé trong gia đình những gì nhận được ở mỗi nơi, cuối cùng nhận được cháo sữa. “Esanā” và các từ khác là đồng nghĩa với “eṭṭhi” và các từ khác, vì vậy “eṭṭhi” nghĩa là “esanā”. “Gaveṭṭhi” nghĩa là “gavesanā”, “pariyeṭṭhi” nghĩa là “pariyesanā”. Đây là cách giải thích nên được hiểu ở đây. Đây là ý nghĩa của “kuhana” và các từ khác.

Hiện nay, về các pháp ác như vậy, ở đây nên hiểu rằng từ “adi” (vân vân) bao gồm nhiều pháp ác được đề cập trong Kinh Phạm Võng, như “Hoặc có một số Sa-môn, Bà-la-môn, sau khi ăn các món ăn do tín thí cúng dường, lại sống bằng những tà mạng như các tiểu xảo thuộc về bói toán như sau: Đoán tướng các chi thể, điềm lành điềm gở, đoán mộng, đoán tướng, đoán từ vết cắn của chuột, tế lửa, tế muỗng”. Như vậy, đây là sự từ bỏ tất cả các hình thức tà mạng phát sinh do vi phạm sáu học giới được quy định vì sinh kế, và do các pháp ác như “lừa dối, nói lời mê hoặc, gợi ý, gièm pha, lấy lợi cầu lợi”. Đây là giới thanh tịnh về mạng sống. Ở đây, ý nghĩa của từ ngữ như sau: Ājīva (mạng sống) là những gì người ta nương vào để sống. Đó là gì? Đó là nỗ lực tìm kiếm các vật dụng. Pārisuddhi (thanh tịnh) là sự trong sạch. Ājīvapārisuddhi (thanh tịnh về mạng sống) là sự thanh tịnh của mạng sống.

Giới luật dựa trên các điều kiện

• Còn về giới luật dựa trên các điều kiện được đề cập ngay sau đó, “paṭisaṅkhā yoniso” có nghĩa là biết và xem xét bằng phương pháp và cách thức thích hợp. Ở đây, sự quán xét được mô tả bằng cách nói “để chống lại cái lạnh”v. nên được hiểu là “yoniso paṭisaṅkhā”. Trong đó, “y phục” là bất kỳ loại nào trong số áo lót v.v. “Sử dụng” nghĩa là mặc, khoác hoặc quấn. “Chỉ để” là một cụm từ giới hạn mục đích, vì mục đích duy nhất của người tu trong việc sử dụng y phục là “để chống lại cái lạnh” v.v., không có gì hơn thế. “Cái lạnh” là bất kỳ cái lạnh nào phát sinh do rối loạn nội tạng hoặc do thay đổi thời tiết bên ngoài. “Để chống lại” nghĩa là để ngăn chặn, để xua tan nó để nó không gây ra bệnh tật cho cơ thể. Vì khi cơ thể bị ảnh hưởng bởi cái lạnh, tâm trí bị xao lãng và không thể nỗ lực đúng cách, nên Đức Phật cho phép sử dụng y phục để chống lại cái lạnh. Nguyên tắc này áp dụng cho tất cả các trường hợp. Ở đây, “cái nóng” là sức nóng của lửa, có thể xảy ra trong các vụ cháy rừng v.v. Trong “tiếp xúc với ruồi, muỗi, gió, nắng và bò sát”, “ruồi” là ruồi cắn, còn gọi là ruồi mù. “Muỗi” chỉ là muỗi. “Gió” có nhiều loại như gió có bụi, gió không bụi v.v. “Nắng” là ánh nắng mặt trời. “Bò sát” là bất kỳ loài nào bò trườn như rắn v.v., tiếp xúc với chúng có hai loại là bị cắn và bị chạm, nhưng khi ngồi khoác y thì không bị ảnh hưởng, nên sử dụng y phục để chống lại chúng ở những nơi như vậy. “Chỉ để” được lặp lại để chỉ ra giới hạn của mục đích cố định, vì che đậy bộ phận kín là mục đích cố định, còn các mục đích khác chỉ thỉnh thoảng xảy ra. Trong đó, “bộ phận kín” là các vùng nhạy cảm. Bất kỳ bộ phận nào của cơ thể mà khi để lộ ra sẽ làm mất đi sự e thẹn, thì được gọi là “bộ phận kín” vì nó làm tổn hại đến sự e thẹn. “Để che đậy bộ phận kín” nghĩa là để che đậy những bộ phận kín đó. Một cách đọc khác là “để che đậy bộ phận kín”.

Piṇḍapāta là bất kỳ loại thức ăn nào. Bất kỳ thức ăn nào rơi vào bát của vị tỳ kheo do khất thực đều được gọi là piṇḍapāta. Hoặc piṇḍapāta có nghĩa là sự tập hợp các miếng thức ăn, tức là sự tập hợp các phần thức ăn nhận được ở đây đó. Không phải để vui đùa có nghĩa là không phải để chơi đùa như trẻ con trong làng. Không phải để say sưa có nghĩa là không phải để tạo sức mạnh và sự kiêu ngạo như các võ sĩ đấu vật. Không phải để làm đẹp có nghĩa là không phải để làm cho các bộ phận cơ thể trở nên mập mạp như các cung nữ và gái điếm. Không phải để trang điểm có nghĩa là không phải để làm cho làn da trở nên đẹp đẽ như các vũ công và diễn viên. Ở đây, “không phải để vui đùa” được nói để từ bỏ sự ngu si. “Không phải để say sưa” được nói để từ bỏ sân hận. “Không phải để làm đẹp, không phải để trang điểm” được nói để từ bỏ tham ái. “Không phải để vui đùa, không phải để say sưa” được nói để ngăn chặn sự phát sinh các kiết sử của chính mình. “Không phải để làm đẹp, không phải để trang điểm” được nói để ngăn chặn sự phát sinh các kiết sử của người khác. Nên hiểu rằng bốn điều này cũng được nói để từ bỏ sự thực hành sai lầm và sự đam mê dục lạc.

Chỉ nói những gì cần thiết. Đối với thân thể này: đối với thân thể vật chất được tạo thành từ bốn yếu tố chính. Để duy trì: để duy trì sự liên tục. Để nuôi dưỡng: để không gián đoạn sự tồn tại, hoặc để tồn tại lâu dài. Giống như chủ nhà sửa chữa ngôi nhà cũ, hoặc người đánh xe bôi dầu vào trục xe, vị ấy thọ dụng thức ăn để duy trì và nuôi dưỡng thân thể, không phải để vui đùa, say sưa, trang điểm hay làm đẹp. Hơn nữa, “duy trì” là từ đồng nghĩa với căn mạng, vì vậy “để duy trì và nuôi dưỡng thân thể này” cũng có nghĩa là để duy trì căn mạng của thân thể này. Để chấm dứt sự khó chịu: sự khó chịu ở đây là cơn đói gây ra đau đớn. Vị ấy thọ dụng thức ăn để chấm dứt cơn đói, giống như bôi thuốc lên vết thương hoặc chữa trị nóng lạnh. Để hỗ trợ đời sống phạm hạnh: để hỗ trợ đời sống phạm hạnh của toàn bộ giáo pháp và đời sống phạm hạnh của đạo. Vị ấy thọ dụng thức ăn để hỗ trợ đời sống phạm hạnh, dựa vào sức mạnh của thân thể có được nhờ thọ dụng thức ăn, để thực hành tam học nhằm vượt qua sa mạc luân hồi, giống như người muốn vượt qua sa mạc ăn thịt con mình, người muốn vượt qua sông dùng bè, người muốn vượt qua biển dùng thuyền.

Tôi sẽ loại bỏ cảm thọ cũ và không tạo ra cảm thọ mới. Bằng cách thọ dụng vật thực này, tôi sẽ loại bỏ cảm thọ đói cũ và không tạo ra cảm thọ mới như những người ăn quá nhiều, như những người ăn xin, như những người ăn mặc rách rưới, như những người ăn vụng trộm, như những người ăn thức ăn thừa, như những người ăn nôn mửa, như những người Bà-la-môn. Tôi sẽ thọ dụng như người bệnh uống thuốc. Hoặc cảm thọ cũ được gọi là cảm thọ phát sinh do nghiệp cũ khi ăn thức ăn không thích hợp và quá nhiều. Bằng cách ăn thức ăn thích hợp và vừa đủ, tôi sẽ loại bỏ nguyên nhân của cảm thọ cũ đó. Cảm thọ mới được gọi là cảm thọ sẽ phát sinh trong tương lai do tích lũy nghiệp không đúng đắn khi ăn uống hiện tại. Bằng cách ăn uống đúng đắn, tôi sẽ không tạo ra nguyên nhân cho cảm thọ mới đó. Đây là ý nghĩa cần hiểu ở đây. Như vậy, việc thọ dụng đúng đắn, từ bỏ sự hành xác và không từ bỏ niềm vui chân chánh được chỉ ra.

Và ta sẽ có một cuộc hành trình, vì không có nguy hiểm có thể cắt đứt các căn mạng sống hoặc phá vỡ tư thế do sự tiêu thụ có giới hạn, và ta sẽ có một cuộc hành trình lâu dài cho cơ thể này phụ thuộc vào các điều kiện; vì vậy người ta sử dụng nó, giống như một người khỏe mạnh sử dụng thuốc. Và sẽ không có lỗi lầm và sẽ có sự thoải mái: không có lỗi lầm do tránh tìm kiếm, nhận và sử dụng không đúng cách, và thoải mái do tiêu thụ có giới hạn. Sự không hài lòng, uể oải và ngáp ngắn do tiêu thụ không phù hợp và không giới hạn. Hoặc không có lỗi lầm do không bị người trí chê trách, v.v., và thoải mái do sức mạnh cơ thể phát sinh từ việc ăn uống phù hợp và có giới hạn. Hoặc không có lỗi lầm do từ bỏ việc ăn no căng bụng, và thoải mái do ăn ít hơn bốn hoặc năm miếng để duy trì khả năng thực hiện bốn tư thế; vì vậy người ta sử dụng nó. Vì điều này đã được nói:

Bốn năm miếng cơm, ăn xong uống nước. Đủ để sống an lạc cho vị tỳ kheo tinh tấn

Cho đến mức này, nên hiểu rằng mục đích đã được nắm bắt và con đường trung đạo đã được chỉ ra.

Senāsana là chỗ ngủ và chỗ ngồi. Bất cứ nơi nào ngủ trong tu viện hay nhà bán mái, đó là chỗ ngủ. Bất cứ nơi nào ngồi, đó là chỗ ngồi. Gộp hai cái lại gọi là senāsana.

Utuparissayavinodanapaṭisallānārāmattha nghĩa là để xua đuổi những nguy hiểm của thời tiết và để thích thú với sự độc cư. Utuparissaya chính là thời tiết theo nghĩa gây khó chịu. Để xua đuổi những nguy hiểm của thời tiết và để thích thú với sự độc cư. Thời tiết không thích hợp gây ra bệnh tật cho cơ thể và phân tâm cần được xua đuổi bằng cách sử dụng chỗ ở thích hợp, vì mục đích đó và vì hạnh phúc của sự độc cư. Mặc dù việc xua đuổi những nguy hiểm của thời tiết đã được nói đến qua việc chống lạnh, v.v., nhưng cũng như trong việc sử dụng y phục, che thân là mục đích chính, những mục đích khác thì thỉnh thoảng mới xảy ra, ở đây cũng vậy, nên hiểu rằng điều này được nói đến với ý nghĩa xua đuổi những nguy hiểm thường xuyên của thời tiết. Hoặc, thời tiết theo cách đã nói chính là thời tiết. Còn nguy hiểm có hai loại: nguy hiểm hiển nhiên và nguy hiểm tiềm ẩn. Trong đó, nguy hiểm hiển nhiên là sư tử, hổ, v.v. Nguy hiểm tiềm ẩn là tham, sân, v.v. Những nơi không gây ra bệnh tật do không được bảo vệ hoặc do thấy những hình ảnh không thích hợp, v.v., vị tỳ khưu biết và quán xét như vậy rồi sử dụng chỗ ở, nên hiểu rằng vị ấy sử dụng chỗ ở sau khi đã quán xét đúng đắn để xua đuổi những nguy hiểm của thời tiết.

Gilānapaccayabhesajjaparikkhāranti ở đây có nghĩa là thuốc men và vật dụng y tế dành cho người bệnh. Paccayo nghĩa là điều kiện, có nghĩa là đối kháng với bệnh tật. Đây là tên gọi cho bất cứ thứ gì thích hợp. Bhesajjaṃ là công việc của thầy thuốc, được cho phép bởi người đó. Gilānapaccayabhesajjaṃ là thuốc men cho người bệnh, có nghĩa là bất cứ thứ gì thích hợp cho người bệnh, như dầu, mật ong, đường mía, v.v. được thầy thuốc cho phép. Parikkhāro có nghĩa là vật dụng trong các ngữ cảnh như “được trang bị tốt với bảy vật dụng của thành phố”. Trong các ngữ cảnh khác, nó có nghĩa là trang sức hoặc vật liệu. Ở đây, nó có thể có nghĩa là vật liệu hoặc vật dụng. Thuốc men và vật dụng y tế đó là vật dụng của cuộc sống, bảo vệ không cho bệnh tật gây nguy hiểm đến tính mạng xảy ra. Vì vậy nó được gọi là parikkhāro. Như vậy, gilānapaccayabhesajjaparikkhāro có nghĩa là thuốc men và vật dụng y tế dành cho người bệnh. Uppannānaṃ nghĩa là đã sinh ra, đã tồn tại, đã xuất hiện. Veyyābādhikānaṃ nghĩa là gây ra bởi rối loạn của các yếu tố cơ thể, như bệnh phong, nhọt, mụn, v.v. Vedanānaṃ nghĩa là cảm thọ đau đớn, cảm thọ quả báo bất thiện. Abyābajjhaparamatāya nghĩa là trạng thái tối cao không có đau khổ, cho đến khi tất cả nỗi đau đó được loại bỏ hoàn toàn

Đây là cách tóm tắt để hiểu đặc điểm của việc sử dụng các vật dụng một cách có suy xét, được gọi là giới luật liên quan đến việc sử dụng các vật dụng. Ý nghĩa của từ ngữ ở đây là: vì các vật dụng như y áo và các thứ khác được sử dụng và nương tựa vào đó mà chúng sinh tồn tại và hoạt động, nên chúng được gọi là các vật dụng. Giới luật dựa trên việc sử dụng các vật dụng đó được gọi là paccayasannissita.

Phương pháp thành tựu bốn sự thanh tịnh

• Trong bốn loại giới luật này, giới luật Pātimokkha cần được hoàn thiện bằng đức tin. Vì nó được thành tựu bởi đức tin, do sự thiết lập các học giới vượt quá phạm vi của các đệ tử. Ở đây, việc không từ chối sự thiết lập các học giới là một ví dụ. Do đó, sau khi đã chấp nhận đầy đủ các học giới đã được thiết lập bằng đức tin, người ta nên hoàn thiện chúng một cách cẩn thận, không quan tâm đến mạng sống. Điều này cũng đã được nói:

Kìkìva trứng, chamari đuôi Như con yêu quý, như con mắt duy nhất Cũng vậy, những người gìn giữ giới hạnh, Hãy luôn kính trọng các bậc thầy

“Cũng như vậy, này Pahārāda, giới điều nào Ta đã chế định cho các đệ tử, các đệ tử của Ta không vi phạm giới điều ấy, dầu cho vì nguyên nhân sinh mạng.” Về ý nghĩa này, cần phải biết các câu chuyện về các vị Trưởng lão bị bọn cướp trói trong rừng.

Nghe nói trong rừng Mahāvattani, bọn cướp đã trói vị trưởng lão bằng dây leo đen và bắt nằm xuống. Vị trưởng lão nằm yên như vậy trong bảy ngày, phát triển thiền quán, đạt được quả vị Bất Lai, rồi qua đời ngay tại đó và tái sinh vào cõi Phạm thiên.

Họ cũng trói một vị trưởng lão bằng dây leo mục nát và đặt ông nằm xuống trên đảo Tambapanni. Khi một đám cháy rừng đến gần, ông cắt đứt dây leo, bắt đầu thiền quán, đạt được trạng thái samasisī và nhập Niết-bàn. Trưởng lão Abhaya thuộc phái Trường Bộ đến cùng năm trăm tỳ kheo, thấy vậy đã hỏa táng thi thể vị trưởng lão và xây dựng một bảo tháp. Do đó, một người con trai thiện tín khác trong gia đình –

Thanh tịnh giới luật, dù phải hy sinh mạng sống. Đấng Thế Tôn đã chế định, không phá vỡ giới luật.

Cũng như giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa được thành tựu nhờ đức tin, sự phòng hộ các căn cũng phải được thành tựu nhờ chánh niệm. Vì sự phòng hộ các căn được thành tựu nhờ chánh niệm, do các căn được thiết lập trong chánh niệm không bị tham ái và các phiền não khác xâm nhập. Do đó, như đã nói: “Này các Tỳ-kheo, thà dùng thanh sắt nung đỏ, cháy rực, rực lửa đâm vào mắt, còn hơn là chấp thủ tướng và chi tiết trong các sắc do mắt nhận thức”. Theo cách này, hãy nhớ đến ví dụ về lửa cháy, và với chánh niệm không quên, ngăn chặn sự nắm bắt tướng và chi tiết trong các đối tượng như sắc, v.v., qua các cửa giác quan như mắt, v.v., để thức không bị tham ái và các phiền não khác xâm nhập. Nếu không thành tựu được điều này, thì ngay cả giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa cũng không bền vững, không tồn tại lâu dài, giống như mùa màng không được bảo vệ bởi hàng rào và cành cây. Và người ấy sẽ bị các phiền não như kẻ trộm tấn công, giống như một ngôi làng có cổng mở cho kẻ cướp vào. Và tâm người ấy sẽ bị tham ái xuyên thủng, như mưa thấm qua mái nhà dột. Như đã được nói:

Trong các hình thể, âm thanh và hương vị, Hãy bảo vệ các giác quan của bạn trong mọi cảm xúc. Đây là những cánh cửa mở toang không được canh giữ Như kẻ trộm đang cướp bóc một ngôi làng bỏ hoang

Như mái nhà dột nát, mưa thấm qua được; Tâm không tu tập, tham dục xuyên thấu.

Khi đã thành tựu được giới luật này, giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa cũng trở nên bền vững, lâu dài, như cây lúa có cành lá sum suê. Nó không bị phiền não trộm cắp phá hoại, như ngôi làng có cổng được canh gác cẩn thận không bị kẻ trộm xâm nhập. Tâm không bị tham ái xuyên thủng, như ngôi nhà được lợp kín không bị mưa dột. Điều này cũng đã được nói:

Trong các hình thể, âm thanh và hương vị, Hãy bảo vệ các giác quan của bạn trong mọi cảm xúc. Đây là những cánh cửa đã đóng kín, được canh phòng cẩn mật, Na hại gã ma hay kẻ cướp của người khác

Như mái nhà khéo lợp, mưa không thể thấm vào; Tâm đã được tu tập như vậy, tham dục không thể xâm nhập.

Đây là bài thuyết giảng tuyệt vời nhất.

Tâm này thay đổi nhanh chóng, vì vậy hãy xua tan tham ái đã sinh khởi bằng cách quán chiếu về bất tịnh và thực hành chế ngự các căn, giống như trưởng lão Vaṅgīsa đã làm khi mới xuất gia.

Therassa kira adhunāpabbajitassa piṇḍāya carato ekaṃ itthiṃ disvā rāgo uppajjati. Tato ānandattheraṃ āha –

Nghe nói rằng khi vị Trưởng lão mới xuất gia đi khất thực, thấy một người phụ nữ liền khởi lên lòng tham ái. Sau đó ngài nói với Trưởng lão Ananda –

Tôi bị thiêu đốt bởi dục vọng, tâm trí tôi bị thiêu rụi. Lành thay, hỡi Gotama, xin hãy vì lòng từ bi mà chỉ dạy con cách diệt tắt.

Vị trưởng lão nói –

Vì tưởng điên đảo, tâm ngươi bị thiêu đốt; Hãy tránh xa những dấu hiệu, những điều đẹp đẽ gắn liền với dục vọng; Hãy tu tập tâm không tham đắm, chuyên nhất và định tĩnh. Hãy nhìn các hành là tha, là khổ, không phải là ngã Hãy dập tắt ngọn lửa tham dục lớn, đừng để nó thiêu đốt ngươi lần nữa.

Trưởng lão đã xua tan tham ái và đi khất thực. Hơn nữa, một vị tỳ kheo nên hoàn thiện sự kiểm soát các căn như trưởng lão Cittagutta ở động Kurandaka lớn hoặc như trưởng lão Mahamitta ở tu viện Corakamaha. Người ta nói rằng trong động Kurandaka lớn có một bức tranh tuyệt đẹp về sự xuất gia của bảy vị Phật. Nhiều vị tỳ kheo đi thăm các trú xứ, khi thấy bức tranh đã nói: “Thưa ngài, bức tranh thật đẹp”. Trưởng lão nói: “Này các hiền giả, tôi đã sống trong động này hơn sáu mươi năm mà không biết có bức tranh. Hôm nay nhờ những người có mắt mà tôi mới biết”. Người ta nói rằng trong suốt thời gian đó, trưởng lão chưa từng mở mắt nhìn lên động. Trước cửa động có một cây long não lớn. Trưởng lão cũng chưa từng ngước lên nhìn cây đó. Mỗi năm, chỉ khi thấy nhụy hoa rơi xuống đất, ngài mới biết cây đã nở hoa.

Vua nghe về đức hạnh của vị trưởng lão, muốn đảnh lễ nên đã ba lần sai người đến mời. Khi trưởng lão không đến, vua ra lệnh buộc ngực các phụ nữ trẻ có con nhỏ trong làng đó và hối lộ họ: “Đừng cho trẻ bú sữa cho đến khi trưởng lão đến”. Trưởng lão vì lòng thương xót trẻ nhỏ nên đã đến đại thành. Vua nghe tin liền nói: “Này các khanh, hãy đưa trưởng lão vào cung, ta sẽ thọ giới”. Sau khi mời vào cung, vua đảnh lễ và cúng dường thức ăn rồi nói: “Thưa ngài, hôm nay không có thời gian, ngày mai con sẽ thọ giới”. Vua cầm bát của trưởng lão, tiễn một đoạn rồi cùng hoàng hậu đảnh lễ và quay về. Dù vua hay hoàng hậu đảnh lễ, trưởng lão chỉ nói: “Chúc đại vương an lạc”. Bảy ngày trôi qua như vậy. Các tỳ kheo hỏi: “Thưa ngài, tại sao khi vua và hoàng hậu đảnh lễ, ngài chỉ nói ‘Chúc đại vương an lạc’?”. Trưởng lão đáp: “Này các hiền giả, ta không phân biệt đó là vua hay hoàng hậu”. Sau bảy ngày, vua nghĩ “Trưởng lão ở đây khó chịu” nên cho phép ngài rời đi. Trưởng lão đến hang động Kurandaka lớn, ban đêm lên đường kinh hành. Vị thần cây Na-ga cầm đuốc đứng hầu. Lúc đó đề mục thiền quán của ngài trở nên rất trong sáng rõ ràng. Trưởng lão hoan hỷ nghĩ: “Tại sao hôm nay đề mục thiền quán của ta lại sáng tỏ đến thế?”. Vào cuối canh giữa, ngài chứng quả A-la-hán, tiếng reo mừng vang động cả ngọn núi. Do đó, những người con trai trong gia đình tốt khác muốn lợi ích cho bản thân cũng nên –

Như con khỉ trong rừng sâu, như con nai lạc trong rừng rậm; Và như một đứa trẻ sợ hãi, không nên có đôi mắt dao động. Hãy nhìn xuống đất, chỉ nhìn xa khoảng một tầm cày. Không nên để tâm trí bị chi phối bởi những ham muốn thế tục.

Mẹ của trưởng lão Mahāmitta bị mắc bệnh nhọt độc. Con gái bà đã xuất gia làm tỳ kheo ni. Bà nói với con gái: “Này con, hãy đến gặp anh con và báo cho anh biết về bệnh tình của mẹ, rồi xin thuốc về”. Cô ấy đã đi và báo tin. Trưởng lão nói: “Ta không biết cách thu thập các loại thuốc gốc và nấu thuốc, nhưng ta sẽ chỉ cho con một phương thuốc – Kể từ khi ta xuất gia, ta chưa bao giờ nhìn người khác phái với tâm tham ái, phá vỡ các căn. Với lời chân thật này, cầu cho mẹ ta được khỏe mạnh. Hãy đi và nói điều này, rồi xoa bóp cơ thể của mẹ”. Cô ấy đã đi và thuật lại, rồi làm theo. Ngay lập tức, nhọt của bà cư sĩ tan biến như bọt nước. Bà đứng dậy và thốt lên lời hoan hỷ: “Nếu Đức Phật còn tại thế, tại sao Ngài không xoa đầu vị tỳ kheo giống như con trai ta bằng bàn tay có dấu bánh xe?” Vì vậy –

Này thiện nam tử, có những người khác đã xuất gia trong giáo pháp Hãy đứng vững như núi, khéo phòng hộ các căn.

Như chánh niệm giúp kiểm soát các căn, tinh tấn cũng giúp thanh tịnh hóa sinh kế. Đó là nhờ sức mạnh của tinh tấn, vì khi tinh tấn được phát huy đúng đắn thì có thể từ bỏ tà mạng. Do đó, sau khi từ bỏ những cách kiếm sống không thích hợp, nên nỗ lực thực hành các phương cách kiếm sống chân chánh như khất thực, v.v… chỉ thọ dụng những vật dụng có được một cách trong sạch, tránh xa những vật dụng có được không trong sạch như tránh xa rắn độc. Trong đó, đối với vị không thọ trì hạnh đầu đà, những vật dụng có được từ Tăng đoàn, nhóm, hoặc từ những cư sĩ có đức tin đối với các đức hạnh như thuyết pháp, v.v… được gọi là có được một cách trong sạch. Còn những vật dụng có được từ việc khất thực, v.v… thì càng trong sạch hơn nữa. Đối với vị đã thọ trì hạnh đầu đà, những vật dụng có được phù hợp với quy định của hạnh đầu đà từ những người có đức tin đối với đức hạnh đầu đà của vị ấy, thông qua việc khất thực, v.v… được gọi là có được một cách trong sạch. Khi được cúng dường trái ha-lê-lặc thối và bốn loại thức ăn ngọt để chữa một căn bệnh, vị ấy suy nghĩ: “Các đồng phạm hạnh khác cũng sẽ thọ dụng bốn loại thức ăn ngọt”, rồi chỉ thọ dụng một miếng trái ha-lê-lặc, việc thọ trì hạnh đầu đà như vậy là thích hợp. Vị này được gọi là “vị tỳ khưu thuộc dòng dõi bậc Thánh tối thượng”. Đối với những vật dụng như y áo, v.v…, khi một vị tỳ khưu nào đó đang thanh tịnh hóa sinh kế, thì không được phép dùng ám chỉ, gợi ý, nói vòng vo hay xin xỏ trực tiếp để có được y áo và vật thực. Tuy nhiên, đối với chỗ ở, vị không thọ trì hạnh đầu đà được phép dùng ám chỉ, gợi ý và nói vòng vo. Trong đó, ám chỉ là khi đang chuẩn bị đất đai, v.v… để làm chỗ ở, nếu cư sĩ hỏi: “Thưa Đại đức, đang làm gì vậy? Ai bảo làm?”, thì trả lời: “Không có ai cả”, hoặc những hành động ám chỉ tương tự khác. Gợi ý là nói: “Này các cư sĩ, các vị ở đâu?”. Họ đáp: “Ở lâu đài, thưa Đại đức”. Rồi nói: “Nhưng lâu đài không thích hợp cho các tỳ khưu, này các cư sĩ”, hoặc những lời gợi ý tương tự khác. Nói vòng vo là nói: “Chỗ ở của Tăng đoàn chật chội”, hoặc những cách nói bóng gió tương tự khác. Đối với thuốc men, tất cả đều được phép. Tuy nhiên, khi bệnh đã khỏi, có được phép tiếp tục sử dụng thuốc đã nhận được hay không?

Ở đây, các vị thông hiểu Luật nói rằng: “Đức Thế Tôn đã cho phép cửa ngõ, do đó điều này được phép.” Nhưng các vị thông hiểu Kinh lại nói: “Mặc dù không phạm tội, nhưng nó làm hỏng sinh kế, do đó điều này không được phép.”

Vị nào dù được Đức Thế Tôn cho phép nhưng không làm các ám chỉ, gợi ý hay yêu cầu, chỉ nương vào các đức tính như ít ham muốn, v.v., ngay cả khi đối mặt với cái chết vẫn chỉ thọ dụng những vật dụng phát sinh mà không có sự gợi ý, vị ấy được gọi là “người sống cực kỳ đạm bạc”, như trưởng lão Xá-lợi-phất chẳng hạn.

Vì vậy, vào một thời điểm nọ, trong khi đang tìm kiếm sự cô tịch, ngài đã cùng với Đại đức Mahāmoggallāna sống trong một khu rừng nọ. Rồi một ngày nọ, ngài bị đau bụng dữ dội, gây ra cơn đau cực kỳ. Vào buổi chiều, Đại đức Mahāmoggallāna đến thăm ngài, thấy ngài nằm xuống, hỏi về tình hình và hỏi: “Này hiền giả, trước đây điều gì làm cho hiền giả dễ chịu?” Vị trưởng lão đáp: “Này hiền giả, khi còn là cư sĩ, mẹ tôi đã cho tôi cháo sữa không pha trộn được nấu với bơ, mật ong và đường, điều đó làm tôi dễ chịu.” Vị tôn giả kia nói: “Được rồi, này hiền giả, nếu tôi hoặc hiền giả có công đức, có lẽ ngày mai chúng ta sẽ có được.”

Nghe được cuộc đối thoại này của họ, vị thần cây ở cuối con đường đi bộ nghĩ rằng: “Ngày mai ta sẽ làm cho ngài có được cháo sữa”. Ngay lập tức vị ấy đi đến nhà thí chủ của trưởng lão, nhập vào thân thể của người con trai cả và gây ra cơn đau. Khi các thân quyến tụ họp lại để chữa trị, vị thần nói: “Nếu ngày mai các người chuẩn bị cháo sữa như thế này cho vị trưởng lão, ta sẽ thả cậu ta ra”. Họ đáp: “Dù ông không nói, chúng tôi vẫn thường xuyên cúng dường thức ăn cho các vị trưởng lão”. Và ngày hôm sau, họ đã chuẩn bị cháo sữa như vậy.

Trưởng lão Mahāmoggallāna đến sớm và nói: “Này hiền giả, hãy ở đây cho đến khi tôi đi khất thực và trở về”, rồi vào làng. Những người dân ra đón, lấy bát của trưởng lão và đổ đầy cháo sữa như đã nói. Trưởng lão có ý định đi. Họ nói: “Thưa ngài, xin hãy dùng, chúng con sẽ cúng thêm nữa”, rồi mời trưởng lão thọ thực và lại đổ đầy bát. Trưởng lão trở về và nói: “Này hiền giả Sāriputta, mời thọ dụng”. Trưởng lão Sāriputta nhìn thấy và nghĩ: “Cháo sữa này ngon quá, làm sao có được nhỉ?”, rồi thấy nguồn gốc của nó và nói: “Này hiền giả Moggallāna, đây là vật thực không nên thọ dụng”. Ngài Moggallāna không khởi tâm nghĩ rằng: “Vật thực do người như ta mang về mà không thọ dụng”, chỉ với một lời nói đã cầm bát ở miệng và úp xuống một bên. Ngay khi cháo sữa chạm đất, bệnh của trưởng lão Sāriputta biến mất, và từ đó suốt 45 năm không tái phát. Rồi ngài nói với Mahāmoggallāna: “Này hiền giả, cháo sữa có được do khẩu hành không thích hợp để thọ dụng, dù cho có rơi xuống đất và bò trên mặt đất”. Và ngài đọc lên bài kệ này:

Từ lời nói phát ra, cháo sữa ngọt ngào đã xuất hiện. Nếu tôi là một kẻ ngu ngốc, cuộc sống của tôi sẽ bị chê trách. Nếu tôi có lỗi lầm, tôi sẽ rời khỏi và đi ra ngoài Tôi không bao giờ từ bỏ đạo đức, ngay cả khi phải hy sinh mạng sống. Tôi vui lòng với tâm mình, tránh xa những điều không nên tìm kiếm; Tôi sẽ không làm điều Đức Phật chê trách, cũng không tìm kiếm những điều không nên tìm kiếm.

Câu chuyện về Trưởng lão Mahātissa ở Ciragumba, người ăn xoài, cũng nên được kể ở đây. Đó là tất cả mọi cách.

Người khôn ngoan không nên để tâm trí bị xao động bởi những ham muốn. Vị tu sĩ xuất gia với đức tin nên thanh lọc cách sinh sống của mình.

Như sự thanh tịnh của sinh kế được thực hiện bằng sự tinh tấn, cũng vậy giới liên quan đến vật dụng cần được hoàn thiện bằng trí tuệ. Đây là sự thành tựu của trí tuệ, vì người có trí tuệ có khả năng thấy được những lợi ích và nguy hại trong các vật dụng. Do đó, sau khi từ bỏ sự tham đắm vào vật dụng, người ta nên sử dụng các vật dụng có được một cách chân chánh và bình đẳng, quán xét chúng bằng trí tuệ theo cách đã nói, và như vậy hoàn thiện giới này.

Ở đây có hai loại quán xét: khi nhận được vật dụng và khi sử dụng vật dụng. Khi nhận được y phục và các vật dụng khác, nếu đã quán xét theo tính chất tứ đại hoặc theo tính chất đáng nhờm gớm và cất giữ, thì việc sử dụng sau đó là không có lỗi. Khi sử dụng cũng vậy. Đây là kết luận quyết định về vấn đề này:

Có bốn loại thọ dụng: thọ dụng trộm cắp, thọ dụng nợ nần, thọ dụng thừa kế và thọ dụng chủ nhân. Trong đó, người phá giới ngồi giữa Tăng đoàn thọ dụng gọi là thọ dụng trộm cắp. Người có giới đức thọ dụng mà không quán xét gọi là thọ dụng nợ nần. Do đó, khi thọ dụng y phục phải quán xét từng lần sử dụng, khi thọ dụng thức ăn phải quán xét từng miếng. Nếu không thể làm như vậy thì nên quán xét trước bữa ăn, sau bữa ăn, canh đầu, canh giữa, canh cuối. Nếu không quán xét mà trời sáng, thì rơi vào tình trạng thọ dụng nợ nần. Chỗ ở cũng phải quán xét từng lần sử dụng. Đối với thuốc men, khi thọ nhận và khi sử dụng đều phải có chánh niệm. Dù vậy, nếu có chánh niệm khi thọ nhận nhưng không có khi sử dụng thì phạm tội, còn nếu không có chánh niệm khi thọ nhận nhưng có khi sử dụng thì không phạm tội.

Có bốn loại thanh tịnh: thanh tịnh do tuyên thuyết, thanh tịnh do kiềm chế, thanh tịnh do tìm kiếm, và thanh tịnh do quán xét. Trong đó, thanh tịnh do tuyên thuyết là giới luật Ba-la-đề-mộc-xoa. Nó được gọi là thanh tịnh do tuyên thuyết vì được thanh tịnh thông qua việc tuyên thuyết. Thanh tịnh do kiềm chế là giới luật kiềm chế các căn. Nó được gọi là thanh tịnh do kiềm chế vì được thanh tịnh thông qua việc quyết tâm trong tâm “Tôi sẽ không làm như vậy nữa”. Thanh tịnh do tìm kiếm là giới luật thanh tịnh về sinh kế. Nó được gọi là thanh tịnh do tìm kiếm vì được thanh tịnh thông qua việc từ bỏ tìm kiếm phi pháp và tìm kiếm các nhu yếu phẩm một cách chân chính và công bằng. Thanh tịnh do quán xét là giới luật liên quan đến việc sử dụng các vật dụng. Nó được gọi là thanh tịnh do quán xét vì được thanh tịnh thông qua việc quán xét theo cách đã nêu. Do đó, có nói rằng “Nếu không chú ý khi nhận vật dụng nhưng chú ý khi sử dụng thì không phạm tội”.

Sự thụ hưởng các vật dụng của bảy hạng hữu học được gọi là thừa kế thụ hưởng. Họ là con của Đức Thế Tôn, do đó họ thụ hưởng các vật dụng như những người thừa kế tài sản của cha. Liệu họ thụ hưởng vật dụng của Đức Thế Tôn hay của cư sĩ? Dù do cư sĩ cúng dường nhưng vì được Đức Thế Tôn cho phép nên trở thành sở hữu của Ngài, vì vậy nên hiểu rằng họ thụ hưởng vật dụng của Đức Thế Tôn. Kinh Pháp Thừa Tự là bằng chứng cho điều này.

Sự thụ hưởng của các bậc lậu tận gọi là sự thụ hưởng của chủ nhân. Vì họ đã vượt qua sự nô lệ của tham ái, trở thành chủ nhân và thụ hưởng.

Trong những cách thụ hưởng này, cách thụ hưởng của chủ nhân và cách thụ hưởng của người thừa kế được chấp nhận cho tất cả mọi người. Cách thụ hưởng nợ nần không được chấp nhận. Không cần phải nói về cách thụ hưởng trộm cắp. Còn cách thụ hưởng có suy xét của người có giới đức, nó trái ngược với cách thụ hưởng nợ nần nên được gọi là cách thụ hưởng không nợ nần, hoặc được xếp vào cách thụ hưởng của người thừa kế. Vì người có giới đức cũng được xem là người học tập do có đầy đủ sự học tập này. Trong những cách thụ hưởng này, vì cách thụ hưởng của chủ nhân là cao quý nhất, nên vị tỳ khưu mong muốn điều đó cần phải hoàn thiện giới liên quan đến vật dụng bằng cách thụ hưởng sau khi đã suy xét theo cách đã nói. Làm như vậy, vị ấy là người làm tròn phận sự. Điều này cũng đã được nói:

Vật thực, tu viện, giường và chỗ ngồi, Năm chiếc y không được mang đi giặt cùng một lúc; Sau khi nghe giáo pháp do đức Phật thuyết giảng, Người đệ tử có trí tuệ cao thượng phụng sự với sự suy xét.

Vì vậy, trong thức ăn và chỗ ở, Và khi giặt y ca-sa;

Không dính mắc vào những pháp này Như giọt nước trên lá sen.

Khi thời cơ đến, sự giúp đỡ từ người khác sẽ đến Trong các món ăn, thức uống và đồ nếm; Hãy biết tiết độ và luôn cảnh giác Như cây mọc lên từ lớp vỏ bọc

Như ăn thịt con, như bôi thuốc vào mắt Như vậy, không tham đắm vào thức ăn, chỉ ăn để duy trì sự sống.

Và nên kể câu chuyện về chú tiểu Sangharakkhita, cháu trai của trưởng lão, người đã hoàn thành việc thực hành giới luật dựa trên sự quán chiếu về bốn vật dụng. Vì chú ấy đã thọ dụng sau khi quán chiếu đúng đắn. Như đã nói:

Thầy tế độ của tôi đang thưởng thức một bát cơm gạo thơm ngon và thanh tịnh. Này sa di, chớ để lưỡi không kiềm chế của ngươi làm hại ngươi.

Nghe lời thầy tế độ, lúc ấy tôi đã cảm thấy xúc động sâu sắc; Ngồi trên một chỗ ngồi, tôi đã đạt được quả vị A-la-hán.

Tôi đã hoàn thành ước nguyện, như trăng tròn ngày rằm Mọi lậu hoặc đã đoạn tận, không còn tái sinh nữa.

Vì vậy, người khác cũng mong muốn, sự chấm dứt khổ đau. Sau khi suy xét kỹ lưỡng, hãy thọ dụng các vật dụng cần thiết.

Như vậy, giới luật có bốn loại, bắt đầu với giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa.

Năm giới đầu tiên

• Năm loại phần đầu tiên của năm phần đầu tiên nên được hiểu theo ý nghĩa của giới luật chưa thọ giới đầy đủ và các điều khác. Điều này đã được nói trong Phân Tích Đạo:

Giới thanh tịnh có giới hạn là gì? Đó là giới luật có giới hạn của những người chưa thọ giới cụ túc. Giới thanh tịnh không giới hạn là gì? Đó là giới luật không giới hạn của những người đã thọ giới cụ túc. Giới thanh tịnh viên mãn là gì? Đó là giới của những phàm phu hiền thiện, chuyên tâm tu tập thiện pháp, hoàn thành đầy đủ các học giới, không còn luyến tiếc thân mạng, sẵn sàng xả bỏ mạng sống. Giới thanh tịnh không bị chấp thủ là gì? Đó là giới của bảy hạng học nhân. Giới thanh tịnh tịch tịnh là gì? Đó là giới của các vị Thanh văn đã đoạn tận lậu hoặc, các vị Độc giác Phật, các vị Như Lai, A-la-hán, Chánh đẳng Chánh giác.

Ở đây, giới của những người chưa thọ cụ túc giới được biết là giới thanh tịnh có giới hạn vì có giới hạn theo số lượng. Đối với những người đã thọ cụ túc giới –

Chín mươi tỷ tám trăm triệu Năm mươi triệu và ba mươi sáu ngàn nữa Đây là những giới luật được Đức Phật giác ngộ tuyên thuyết Học tập được chỉ ra một cách tóm tắt trong việc kiềm chế theo giới luật.

Như vậy, giới thanh tịnh vô biên được nói đến, xét về mặt số lượng là có giới hạn, nhưng xét về mặt thọ trì thì không sót một điều nào, và xét về mặt lợi lộc, danh vọng, thân quyến, tứ chi và mạng sống thì không có giới hạn cuối cùng, giống như giới của Trưởng lão Mahātissa ở Ciragumba, người ăn xoài. Thật vậy, vị Tôn giả ấy –

Hãy từ bỏ của cải để bảo vệ thân thể, hãy từ bỏ thân thể để bảo vệ mạng sống; Vì nhớ đến Pháp, con người có thể từ bỏ tất cả, kể cả thân thể, của cải và sinh mạng.

Người không bỏ việc tưởng niệm bậc thiện nhân này, dù trong lúc nguy hiểm đến tính mạng, cũng không vi phạm giới luật, nương tựa vào giới hạnh thanh tịnh vô biên đó, đã đạt được quả vị A-la-hán ngay khi còn là cư sĩ. Như đã nói –

Na cha cha không phải mẹ của bạn, không phải họ hàng cũng không phải bạn bè; Người có đức hạnh làm việc như vậy, vì lợi ích của người khác.

Sau khi khơi dậy cảm xúc mạnh mẽ, hãy quán chiếu một cách thấu đáo; Ngồi trên lưng voi, ngài đã chứng đắc quả vị A-la-hán.

Giới của các bậc phàm phu hiền thiện, kể từ khi thọ giới cụ túc, giống như viên ngọc mani đã được làm sạch hoặc như vàng đã được tinh luyện, vì tính chất cực kỳ thanh tịnh, không bị ô nhiễm dù chỉ bởi một ý nghĩ xấu, trở thành nền tảng cho quả vị A-la-hán. Do đó, nó được gọi là sự thanh tịnh hoàn hảo, giống như trường hợp của Trưởng lão Mahāsaṅgharakkhita và cháu trai của ngài là Saṅgharakkhita.

Nghe nói rằng, khi Trưởng lão Mahāsaṅgharakkhita đã hơn 60 tuổi và đang nằm trên giường bệnh sắp chết, Tăng đoàn hỏi ngài về sự chứng đắc siêu thế. Trưởng lão nói: “Tôi không có pháp siêu thế nào cả”. Lúc đó, một vị tỳ kheo trẻ là thị giả của ngài thưa: “Bạch Thầy, tin Thầy nhập Niết-bàn đã lan truyền khắp 12 do-tuần, và mọi người đã tụ họp về đây. Nếu Thầy qua đời như một phàm nhân, đại chúng sẽ rất thất vọng”. “Này hiền giả, ta chưa tu tập thiền quán vì muốn được gặp Đức Phật Di Lặc”. “Vậy xin Thầy ngồi dậy và cho con cơ hội”. Vị ấy đỡ Trưởng lão ngồi dậy rồi đi ra ngoài. Ngay khi vị ấy vừa bước ra, Trưởng lão chứng quả A-la-hán và búng ngón tay báo hiệu. Tăng đoàn tụ họp lại và nói: “Bạch Thầy, trong giờ phút lâm chung như vậy mà vẫn chứng được pháp siêu thế, Thầy đã làm một việc rất khó”. *”Này các hiền giả, điều đó không khó. Nhưng ta sẽ nói cho các ông biết điều gì là khó. Này các hiền giả, từ khi xuất gia đến nay, ta chưa từng thấy mình làm bất cứ việc gì do vô ý hay vô minh”. Người cháu trai của ngài cũng chứng quả A-la-hán tương tự vào năm 50 tuổi.

Người không học hỏi, không giữ giới luật; Người ta chê trách kẻ ấy về cả hai phương diện, về giới hạnh và về kiến thức.

Dù ít học, nếu giữ giới nghiêm túc; Người ta khen ngợi người đức hạnh, tiếng tốt của người ấy lan truyền.

Dù học nhiều nhưng không giữ giới, không định tâm; Người ta chê trách kẻ thiếu đạo đức, kiến thức của y không thành tựu.

Dù học nhiều, cũng phải giữ giới luật nghiêm túc; Người ta khen ngợi người ấy về hai phương diện, đức hạnh và học vấn.

Bậc đa văn, trì pháp, trí tuệ, đệ tử Phật Ai có thể chê trách được sự xuất gia, như vàng ròng Diêm-phù-đàn? Chư thiên khen ngợi người ấy, Phạm thiên cũng tán thán

Giới của các bậc hữu học do không bị chấp thủ bởi tà kiến, hoặc giới của phàm phu không bị chấp thủ bởi tham ái, nên được biết là thanh tịnh không bị chấp thủ, giống như giới của trưởng lão Kuṭumbiyaputta Tissa. Vị tôn giả ấy, dựa vào giới như vậy, muốn an trú trong quả vị A-la-hán, đã nói với kẻ thù:

Tôi sẽ bẻ gãy cả hai chân của các ngươi và khiến các ngươi phải nghe lời. Tôi đau khổ, tôi xấu hổ, tôi chán ghét cái chết đầy tham ái này. Sau khi ta suy nghĩ và quán chiếu kỹ lưỡng Khi bình minh vừa ló dạng, Ngài đã chứng đắc quả vị A-la-hán.

Một vị đại trưởng lão khác bị bệnh nặng, không thể tự tay ăn uống, nằm lăn lộn trong phân và nước tiểu của mình. Thấy vậy, một vị tỳ kheo trẻ nói: “Ôi, cuộc sống thật khổ sở!” Vị đại trưởng lão bảo: “Này hiền giả, khi tôi chết đi, tôi sẽ được sinh lên cõi trời, về điều này tôi không có chút nghi ngờ nào. Nhưng nếu phá giới để được an lạc thì cũng giống như hoàn tục vậy.” Rồi ngài nói: “Tôi sẽ chết cùng với giới hạnh của mình.” Nằm đó, ngài quán chiếu chính căn bệnh ấy, chứng đắc A-la-hán và tuyên bố với chúng Tăng bằng những bài kệ này:

Khi tôi bị đau ốm bệnh tật Rogena bị đau đớn và khổ sở vì bệnh tật; Thân xác này sẽ sớm nằm bất động trên mặt đất Như đóa hoa bị vùi trong bụi dưới ánh nắng gay gắt.

Điều không đáng biết được coi là đáng biết, điều bất tịnh được xem là thanh tịnh. Thân thể đầy những thứ ô uế, kẻ ngu không thấy được bản chất thật của nó.

Hãy ghê tởm thân xác bệnh hoạn, hôi thối, bất tịnh và dễ bị bệnh tật của ta Nơi mà chúng sinh mê muội và phóng dật, họ đánh mất con đường dẫn đến cõi lành

Giới của các bậc A-la-hán và các bậc khác nên được hiểu là thanh tịnh do sự lắng dịu, vì đã hoàn toàn thanh tịnh do mọi phiền não đã lắng dịu. Như vậy, có năm loại giới, bắt đầu từ giới thanh tịnh có giới hạn.

Năm giới thứ hai

Trong năm điều thứ hai, ý nghĩa nên được hiểu theo cách từ bỏ việc sát sinh và các hành vi khác. Điều này đã được nói trong Phân Tích Đạo:

Năm giới là: từ bỏ sát sinh là giới, kiêng cữ là giới, ý định là giới, kiềm chế là giới, không vi phạm là giới. Đối với trộm cắp, tà dâm, nói dối, nói lời chia rẽ, nói lời thô ác, nói lời phù phiếm, tham lam, sân hận, tà kiến, bằng xuất ly đối với dục tham, bằng vô sân đối với sân hận, bằng tưởng ánh sáng đối với hôn trầm thụy miên, bằng không tán loạn đối với trạo cử, bằng xác định pháp đối với hoài nghi, bằng trí tuệ đối với vô minh, bằng hân hoan đối với bất mãn, bằng sơ thiền đối với các triền cái, bằng nhị thiền đối với tầm tứ, bằng tam thiền đối với hỷ, bằng tứ thiền đối với lạc khổ, bằng không vô biên xứ đối với sắc tưởng, đối tưởng, dị tưởng, bằng thức vô biên xứ đối với không vô biên xứ tưởng, bằng vô sở hữu xứ đối với thức vô biên xứ tưởng, bằng phi tưởng phi phi tưởng xứ đối với vô sở hữu xứ tưởng, bằng quán vô thường đối với thường tưởng, bằng quán khổ đối với lạc tưởng, bằng quán vô ngã đối với ngã tưởng, bằng quán nhàm chán đối với hỷ lạc, bằng quán ly tham đối với tham, bằng quán diệt đối với tập khởi, bằng quán từ bỏ đối với chấp thủ, bằng quán đoạn tận đối với tưởng khối, bằng quán hoại diệt đối với tích tập, bằng quán biến hoại đối với thường tưởng, bằng quán vô tướng đối với tướng, bằng quán vô nguyện đối với nguyện, bằng quán không đối với chấp thủ, bằng tuệ quán pháp thượng đối với chấp thủ thực chất, bằng tri kiến như thật đối với mê lầm chấp thủ, bằng quán nguy hại đối với chấp thủ nương tựa, bằng quán phản tỉnh đối với không phản tỉnh, bằng quán ly hệ đối với chấp thủ trói buộc, bằng đạo Dự lưu đối với các phiền não đồng nhất kiến, bằng đạo Nhất lai đối với các phiền não thô, bằng đạo Bất lai đối với các phiền não vi tế, bằng đạo A-la-hán đối với tất cả phiền não, từ bỏ là giới, kiêng cữ, ý định, kiềm chế, không vi phạm là giới. Những giới như vậy đưa đến không hối hận cho tâm, đưa đến hân hoan, đưa đến hỷ, đưa đến khinh an, đưa đến hạnh phúc, đưa đến tu tập, đưa đến phát triển, đưa đến làm cho sung mãn, đưa đến trang nghiêm, đưa đến trang bị, đưa đến viên mãn, đưa đến nhàm chán hoàn toàn, ly tham, đoạn diệt, tịch tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn.

Ở đây, sự từ bỏ không phải là một pháp riêng biệt nào cả, ngoài việc không thực hiện các hành vi như sát sinh v.v. đã được đề cập. Tuy nhiên, vì sự từ bỏ đó là nền tảng cho các thiện pháp tương ứng, nó được gọi là sự kiềm chế, và vì nó tạo ra sự vững vàng không lay chuyển, nó được gọi là sự thọ trì. Do đó, nó được gọi là giới dựa trên ý nghĩa kiềm chế và thọ trì như đã nói trước đây. Bốn pháp còn lại được nói đến với ý nghĩa là sự tránh xa từng điều, sự thu thúc từng điều, tác ý đi kèm với cả hai, và trạng thái tâm của người không vi phạm từng điều. Ý nghĩa của giới đối với chúng đã được giải thích trước đây. Như vậy, có năm loại giới dựa trên sự từ bỏ và các khía cạnh khác.

Cho đến nay, giới là gì? Giới có ý nghĩa gì? Đặc điểm, chức năng, biểu hiện và nguyên nhân gần của nó là gì? Giới có những lợi ích gì? Có bao nhiêu loại giới? Câu trả lời cho những câu hỏi này đã hoàn tất.

Sự ô nhiễm và thanh tịnh của giới hạnh

• Về điều đã nói “Cái gì là sự ô nhiễm của nó, cái gì là sự thanh tịnh?” Ở đây chúng tôi nói – sự đứt đoạn và các trạng thái tương tự của giới là sự ô nhiễm, sự không đứt đoạn và các trạng thái tương tự là sự thanh tịnh. Sự đứt đoạn và các trạng thái tương tự đó được bao gồm trong sự phá vỡ do lợi lộc, danh tiếng và các nguyên nhân khác, cũng như trong bảy loại quan hệ tình dục.

Thật vậy, đối với người nào mà trong bảy nhóm tội, giới điều bị phá vỡ ở phần đầu hay phần cuối, thì giới của người đó được gọi là “khuyết” giống như tấm vải bị cắt ở rìa. Đối với người mà giới điều bị phá vỡ ở giữa, thì giới của người đó được gọi là “thủng” giống như tấm vải bị thủng ở giữa. Đối với người mà hai hoặc ba giới điều liên tiếp bị phá vỡ, thì giới của người đó được gọi là “đốm” giống như con bò có màu sắc khác biệt xuất hiện trên lưng hay bụng, như màu đen hay đỏ. Đối với người mà các giới điều bị phá vỡ rải rác, thì giới của người đó được gọi là “lốm đốm” giống như con bò có những chấm màu khác biệt rải rác trên thân. Như vậy, do sự phá vỡ vì lợi lộc và các nguyên nhân khác mà có tình trạng khuyết, thủng, v.v…

Như vậy, bằng bảy cách kết hợp tính dục. Quả thật, Đức Thế Tôn đã dạy –

Này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay Bà-la-môn tự xưng là sống phạm hạnh chân chánh, tuy không giao hợp với nữ nhân, nhưng vẫn thích thú khi được nữ nhân xoa bóp, thoa dầu, tắm rửa và massage. Vị ấy thích thú, ưa thích và tìm sự thỏa mãn trong việc đó. Này Bà-la-môn, đây cũng là sự đứt đoạn, khuyết phạm, ô nhiễm, và tì vết của phạm hạnh. Này Bà-la-môn, đây gọi là sống phạm hạnh không thanh tịnh, bị trói buộc bởi dục lạc. Vị ấy không thoát khỏi sinh, già, chết… Ta nói rằng vị ấy không thoát khỏi khổ đau.

Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay… tự cho là… không thực sự hành dâm với nữ nhân. Vị ấy cũng không thoa bóp… nữ nhân. Nhưng vị ấy cười giỡn, đùa cợt, vui đùa với nữ nhân, vị ấy hoan hỷ… Ta nói rằng vị ấy không thoát khỏi đau khổ.

Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay… không thực sự giao hợp với nữ nhân. Vị ấy cũng không chấp nhận sự xoa bóp… của nữ nhân. Vị ấy cũng không cười giỡn, đùa cợt, vui đùa với nữ nhân. Nhưng vị ấy nhìn chăm chú vào mắt nữ nhân, thích thú với điều đó… Ta nói rằng vị ấy không thoát khỏi đau khổ.

Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay… không phải với nữ nhân… không phải của nữ nhân… không phải với nữ nhân… không phải của nữ nhân…pe… nhìn. Nhưng vị ấy nghe tiếng nữ nhân từ bên kia bức tường hay bên kia hàng rào, cười, nói chuyện, ca hát hay khóc, vị ấy thích thú…pe… Ta nói rằng vị ấy bị trói buộc bởi khổ đau.

Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay… không phải với nữ nhân… không phải của nữ nhân… không phải với nữ nhân… không phải của nữ nhân… đang khóc. Nhưng vị ấy nhớ lại những cười đùa nói chuyện trước kia với nữ nhân, vị ấy hoan hỷ về điều đó… Ta nói rằng đó là khổ.

Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay… không phải với người nữ… không phải với người nữ… không nhớ lại những cười đùa vui chơi trước kia với người nữ. Nhưng vị ấy thấy gia chủ hay con trai gia chủ hưởng thụ, thọ hưởng, vui chơi, đắm say với năm dục công đức. Vị ấy thích thú… Ta nói rằng đây là khổ.

Lại nữa, này Bà-la-môn, ở đây có vị Sa-môn hay… không phải với nữ nhân… cũng không thấy gia chủ hay con trai gia chủ… hầu hạ. Nhưng vị ấy sống Phạm hạnh với ước nguyện hướng đến một cõi trời nào đó: “Với giới này, với hạnh này, với khổ hạnh này, với Phạm hạnh này, ta sẽ trở thành một vị trời này hay một vị trời khác”. Vị ấy thích thú điều đó, ước muốn điều đó, và tìm thấy sự thỏa mãn trong điều đó. Này Bà-la-môn, đây cũng là sự đứt đoạn, là lỗ hổng, là vết nhơ, là vết đen của Phạm hạnh.

Như vậy, cần hiểu rằng trạng thái bị hư hỏng và các trạng thái khác được bao gồm trong bảy loại kết hợp tình dục và trong sự phân chia dựa trên nguyên nhân như lợi lộc và các thứ khác.

Tính chất toàn vẹn được thể hiện qua việc không vi phạm bất kỳ giới luật nào, sửa chữa những lỗi lầm có thể sửa chữa được, tránh xa bảy hình thức giao hợp, không sinh khởi các ác pháp như sân hận, oán hận, che giấu lỗi lầm, ganh tị, keo kiệt, lừa dối, kiêu mạn, ngã mạn, say sưa, phóng dật, và phát triển các đức tính như ít ham muốn, biết đủ, khổ hạnh.

Những giới luật không bị phá vỡ vì lợi lộc hay những thứ tương tự, hoặc nếu đã bị phá vỡ do sự bất cẩn thì đã được sửa chữa, không bị ô nhiễm bởi quan hệ tình dục hoặc những phẩm chất xấu như sân hận và oán hận, được gọi là hoàn toàn không bị tổn hại, không bị rách nát, không bị vết nhơ, không bị ô uế. Chính những giới luật này tạo nên sự tự do, được người trí ca ngợi, không bị ô nhiễm bởi tham ái và tà kiến, và dẫn đến định cận hành hoặc định an chỉ. Do đó, nên hiểu rằng tính chất không bị tổn hại và những đặc tính khác của chúng là sự thanh tịnh.

Sự thanh tịnh này được thành tựu bằng hai cách: thấy được nguy hiểm của việc phá giới và thấy được lợi ích của việc giữ giới. Trong đó, nguy hiểm của việc phá giới nên được hiểu theo cách trình bày trong kinh như: “Này các tỳ kheo, có năm điều nguy hiểm đối với người phá giới”.

Người ác giới do ác giới nên không được chư thiên và loài người yêu mến, không thể dạy bảo các đồng phạm hạnh, đau khổ khi bị chê trách về ác giới, hối hận khi nghe khen ngợi người có giới, và do ác giới ấy nên xấu xí như tấm vải gai thô. Những ai bắt chước theo người ấy sẽ phải chịu khổ đau lâu dài trong các cõi ác. Những vật thí mà người ấy nhận được sẽ không đem lại nhiều phước báu cho thí chủ. Người ấy khó được thanh tịnh như hố phân nhiều năm. Người ấy bị loại trừ cả hai bên như khúc củi cháy dở. Dù tự xưng là tỳ kheo nhưng thực chất không phải tỳ kheo, giống như con lừa đi theo đàn bò. Luôn sợ hãi như kẻ thù của tất cả mọi người. Không đáng sống chung như xác chết. Dù có đức tính như học nhiều nhưng cũng không đáng được các đồng phạm hạnh tôn kính, như ngọn lửa ở nghĩa địa đối với các bà la môn. Không thể chứng đắc các pháp thù thắng như người mù không thể thấy sắc. Tuyệt vọng trong chánh pháp như đứa trẻ chiên đà la đối với ngôi vua. Dù tự cho là hạnh phúc nhưng thực sự đau khổ vì phải chịu khổ như đã nói trong kinh Hỏa Uẩn.

Kẻ phá giới tâm đắm say trong ngũ dục, thích thú hưởng thụ, được cung kính lễ bái. Chỉ cần nhớ lại những điều đó thôi cũng đủ làm cho tâm họ bị thiêu đốt, khổ đau cùng cực như bị ói ra máu nóng. Đức Phật đã chỉ rõ quả báo hiện tiền của nghiệp ác như vậy.

“Này các Tỷ-kheo, các ông có thấy đống lửa lớn đang cháy rực, bừng bừng, rực rỡ kia không?” “Thưa có, bạch Thế Tôn.” “Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, điều nào tốt hơn: ôm lấy đống lửa lớn đang cháy rực, bừng bừng, rực rỡ kia rồi ngồi xuống hay nằm xuống, hay là ôm lấy một thiếu nữ Sát-đế-lỵ, hay thiếu nữ Bà-la-môn, hay thiếu nữ gia chủ, với tay chân mềm mại, rồi ngồi xuống hay nằm xuống?” “Bạch Thế Tôn, điều tốt hơn là ôm lấy một thiếu nữ… rồi ngồi xuống hay nằm xuống. Bạch Thế Tôn, ôm lấy đống lửa lớn… rồi ngồi xuống hay nằm xuống thì thật là đau đớn.” “Này các Tỷ-kheo, Ta nói cho các ông biết, Ta tuyên bố cho các ông biết, với người ác giới, theo ác pháp, với người hành vi bất tịnh đáng nghi ngờ, với người che giấu nghiệp của mình, phi Sa-môn nhưng tự xưng là Sa-môn, phi Phạm hạnh nhưng tự xưng là Phạm hạnh, nội tâm hư thối, ứ đầy tham dục, là đống rác bẩn, thì tốt hơn là người ấy ôm lấy đống lửa lớn kia… rồi ngồi xuống hay nằm xuống. Vì sao? Vì do nhân duyên ấy, này các Tỷ-kheo, người ấy có thể đi đến chết, hay đau khổ gần như chết, nhưng không vì nhân duyên ấy, khi thân hoại mạng chung, có thể sanh vào cõi dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục.

Như vậy, sau khi đã chỉ ra nỗi khổ do hưởng thụ năm dục lạc gắn liền với phụ nữ bằng ví dụ về đống lửa, bằng chính phương pháp đó –

*”Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, cái nào tốt hơn? Một người đàn ông lực lưỡng lấy sợi dây thừng chắc bện bằng lông đuôi ngựa quấn chặt quanh hai chân rồi kéo mạnh, sợi dây cắt đứt da, cắt đứt da rồi cắt đứt thịt, cắt đứt thịt rồi cắt đứt gân, cắt đứt gân rồi cắt đứt xương, cắt đứt xương rồi chạm tới tủy và dừng lại; hay là nhận sự đảnh lễ của các đại gia chủ Sát-đế-lợi, các đại gia chủ Bà-la-môn, hay các đại gia chủ gia đình?*

Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, cái nào tốt hơn, một người đàn ông mạnh mẽ dùng gươm sắc bén tẩm dầu đâm vào ngực, hay là chấp nhận sự chắp tay cung kính của các vị Sát-đế-lợi đại phú, các vị Bà-la-môn đại phú hay các gia chủ đại phú?

Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, cái nào tốt hơn: một người lực sĩ lấy một tấm sắt nung đỏ, cháy đỏ, cháy rực, cháy lửa quấn quanh thân mình, hay là thọ dụng y áo do các gia chủ có lòng tin cúng dường, các Sát-đế-lỵ đại phú, hay Bà-la-môn đại phú, hay gia chủ đại phú?

Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, cái nào tốt hơn: một người đàn ông lực lưỡng mở miệng các ông ra và bỏ vào đó một hòn sắt đỏ rực, cháy bừng, rực lửa, khiến môi, miệng, lưỡi, cổ họng và bụng của các ông bị đốt cháy, lửa thiêu rụi ruột gan các ông và thoát ra phía dưới; hay là thọ dụng đồ cúng dường của các gia đình Sát-đế-lợi, Bà-la-môn hay đại phú gia?

Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, cái nào tốt hơn? Một người lực sĩ nắm đầu hay nắm vai, đặt lên một giường sắt hay ghế sắt cháy đỏ, hừng hực, rực lửa; hay là thọ dụng giường ghế do các gia chủ Sát-đế-lỵ, Bà-la-môn hay đại phú gia tín thành cúng dường?

Này các Tỷ-kheo, các ông nghĩ thế nào, cái nào tốt hơn? Một người lực sĩ nắm chân kéo lên, đầu quăng xuống và ném vào một chảo đồng nung đỏ, cháy đỏ rực, rực lửa và ánh sáng. Ở đây người ấy bị nung nấu với bọt nước sôi sùng sục, khi thì trồi lên, khi thì chìm xuống, khi thì trôi ngang; hay là thọ hưởng các trú xứ do tín thí cúng dường của các gia đình Sát-đế-lỵ đại phú, hay của các gia đình Bà-la-môn đại phú, hay của các gia đình gia chủ đại phú?

Với những ví dụ về dây thừng, gậy nhọn, lưỡi kiếm, tấm sắt, viên sắt, giường sắt, ghế sắt, nồi sắt, Ngài đã chỉ ra sự khổ đau trong việc chào hỏi, chắp tay, nhận y phục, vật thực, giường, ghế và nơi ở. Do đó –

Quả đắng cay của sự ôm ấp ngọn lửa đau khổ và khổ đau cùng cực Làm sao có được lạc thú dục vọng, làm sao có được hạnh phúc khi giới hạnh đã bị phá vỡ.

Kẻ phá giới làm sao có được niềm vui trong việc chào hỏi kính cẩn? Đau đớn hơn cả nỗi đau của việc bị thừng chão cứng cọ xát vào da thịt.

Niềm vui nào có được cho kẻ vô đạo đức khi tôn kính những người có đức tin? Nỗi đau đớn cùng cực do bị đánh đập tàn nhẫn.

Hạnh phúc của việc mặc y là gì đối với người không kiềm chế? Yena sẽ phải chịu đựng lâu dài sự tiếp xúc với sắt nóng cháy trong địa ngục.

Thức ăn khất thực ngon ngọt, nhưng đối với kẻ vô đạo đức nó như thuốc độc. Nuốt những hòn sắt nóng bỏng, để chịu đau đớn trong thời gian dài.

Dù được cho là thoải mái, nhưng đối với người không có đạo đức, việc sử dụng giường ghế cũng là đau khổ. Những chiếc giường và ghế bằng sắt cháy rực sẽ hành hạ họ trong thời gian dài.

Kẻ vô đạo đức sống trong tu viện, làm sao có thể hưởng thụ niềm vui từ lòng tin của tín đồ? Nên sống ở nơi lạnh lẽo, còn hơn ở giữa vạc dầu sôi.

Người có hành vi xấu xa, dơ bẩn, đầy dục vọng và tội lỗi. Đấng Thế Tôn đã chỉ trích và gọi đó là mùi hôi thối của con người.

Đời sống của kẻ không tự chế ngự, kẻ mang y phục của bậc sa môn mà không xứng đáng, thật là đáng thương. Kẻ không phải sa-môn bị tổn hại, mang theo cái ngã đã bị hủy hoại.

Ở đây, những người thích trang điểm tránh xa phân và xác chết. Người đức hạnh, thanh tịnh, sống cuộc đời như thế nào?

Giải thoát khỏi mọi sợ hãi, được giải phóng bởi tất cả niềm vui của sự chứng ngộ; Cửa thiên đường đã đóng, con đường địa ngục đã mở ra.

Ai khác có thể là đối tượng của lòng từ bi, ngoài người có lòng trắc ẩn Kẻ vô đạo đức giống như kẻ vô đạo đức, có nhiều lỗi lầm như dây leo.

Bằng cách quán chiếu như vậy, nên hiểu rằng thấy được những nguy hại của việc phá giới và những lợi ích của việc giữ giới theo cách ngược lại với những điều đã nói.

Sự mang bát và y của vị ấy thật đẹp đẽ trang nghiêm Xuất gia của người ấy có kết quả, người có giới hạnh hoàn toàn trong sạch.

Nỗi sợ tự trách và những điều khác không còn đối với vị tỳ kheo giới hạnh thanh tịnh. Bóng tối không thể xâm nhập vào trái tim, giống như mặt trời.

Tỳ khưu với giới hạnh toàn vẹn, rạng ngời trong khu rừng khổ hạnh; Mặt trăng rực rỡ trên bầu trời, như thể tỏa sáng với vẻ đẹp của nó.

Mùi hương của thân cũng làm hoan hỷ vị tỳ kheo có giới hạnh. Khi mùi hương đạo đức còn lan tỏa đến chư thiên, thì còn gì phải bàn nữa.

Hương thơm của đức hạnh vượt trội hơn tất cả các loại hương liệu khác. Mọi phương đều không chướng ngại, hương thơm của giới đức lan tỏa khắp nơi.

Dù làm ít việc thiện, người có đạo đức vẫn được quả báo lớn. Người có đức hạnh được tôn kính và xứng đáng nhận sự cúng dường.

Các lậu hoặc trong đời này không làm hại người có giới đức. Người có đạo đức đào tận gốc rễ những khổ đau trong tương lai.

Hạnh phúc của con người và sự thịnh vượng của chư thiên; Na sā sampannasīlassa, icchato hoti dullabhā. Không có gì là khó đạt được đối với người có đạo đức và khao khát nó. Đây là sự thành tựu Niết-bàn, không còn bất kỳ sự bám víu nào.

Tâm của người có giới đức hoàn hảo, tự nhiên hướng về điều thiện. Đức hạnh là gốc của mọi thành công, người trí tuệ hiểu điều này.

Nhiều khía cạnh và lợi ích khác nhau, hãy hiểu rõ và quán chiếu.

Như vậy, khi quán chiếu, tâm sẽ kinh sợ sự suy đồi đạo đức và hướng về sự hoàn thiện đạo đức. Do đó, sau khi thấy được những nguy hại của sự suy đồi đạo đức và lợi ích của sự hoàn thiện đạo đức như đã nói, hãy nên thanh lọc giới hạnh với tất cả sự tôn kính.

Như vậy, cho đến nay, giới đã được giải thích trong Con đường Thanh tịnh, được thuyết giảng thông qua giới, định và tuệ, bắt đầu với câu kệ “Người có trí tuệ, an trú trong giới”.

Trong Thanh Tịnh Đạo được tạo ra để mang lại niềm vui cho những người thiện lành.

Chương thứ nhất gọi là Giới hạnh.

________________________________________________________

Tóm Tắt Nội Dung

I. Giới thiệu

Chương này giải thích về giới (sīla) – nền tảng đầu tiên trong ba phần của Con đường Thanh tịnh (Visuddhimagga). Giới là cơ sở quan trọng để phát triển định và tuệ, dẫn đến giải thoát cuối cùng.

II. Định nghĩa và đặc tính của giới

A. Định nghĩa

1. Giới là sự kiềm chế và thu thúc thân và khẩu
2. Giới có nghĩa là không vi phạm các quy tắc đạo đức
3. Giới là nền tảng cho các thiện pháp

B. Đặc tính

1. Đặc tính (lakkhaṇa): Giới có đặc tính là sự thu thúc thân và khẩu
2. Chức năng (rasa): Giới có chức năng ngăn ngừa các hành vi bất thiện
3. Biểu hiện (paccupaṭṭhāna): Giới biểu hiện qua sự thanh tịnh của thân và khẩu
4. Nguyên nhân gần (padaṭṭhāna): Nguyên nhân gần của giới là tàm (hiri) và quý (ottappa)

III. Phân loại giới

A. Bốn loại giới chính

1. Giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa (Pātimokkha)
   • Bao gồm 227 giới cho tỳ kheo và 311 giới cho tỳ kheo ni
   • Là nền tảng cho đời sống xuất gia
2. Giới thu thúc các căn
   • Kiểm soát sáu căn: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý
   • Ngăn ngừa tham ái và phiền não phát sinh từ các giác quan
3. Giới thanh tịnh về nuôi mạng
   • Từ bỏ các cách kiếm sống sai trái
   • Nuôi mạng bằng cách chân chánh và trong sạch
4. Giới liên quan đến việc sử dụng vật dụng
   • Sử dụng bốn vật dụng (y phục, thức ăn, chỗ ở, thuốc men) với chánh niệm
   • Quán chiếu mục đích sử dụng vật dụng để tránh tham đắm

B. Năm loại thanh tịnh của giới

1. Thanh tịnh có giới hạn (pariyantapārisuddhisīla)
   • Áp dụng cho người chưa thọ cụ túc giới
   • Có số lượng giới hạn định
2. Thanh tịnh không giới hạn (apariyantapārisuddhisīla)
   • Áp dụng cho người đã thọ cụ túc giới
   • Không có giới hạn về số lượng giới
3. Thanh tịnh viên mãn (paripuṇṇapārisuddhisīla)
   • Giới của các bậc phàm phu hiền thiện
   • Hoàn toàn thanh tịnh, không bị ô nhiễm
4. Thanh tịnh không bị chấp thủ (aparāmaṭṭhapārisuddhisīla)
   • Giới của bảy hạng học nhân (từ Dự lưu đến A-la-hán hướng)
   • Không bị chấp thủ bởi tà kiến
5. Thanh tịnh tịch tịnh (paṭippassaddhipārisuddhisīla)
   • Giới của các bậc A-la-hán, Độc giác Phật và Phật
   • Hoàn toàn tịch tịnh, không còn phiền não

IV. Cách thực hành và hoàn thiện giới

A. Hoàn thiện giới bổn Ba-la-đề-mộc-xoa

1. Thực hành bằng đức tin
2. Nghiêm trì các học giới đã thọ
3. Sẵn sàng hy sinh tính mạng để bảo vệ giới

B. Hoàn thiện giới thu thúc các căn

1. Thực hành bằng chánh niệm
2. Kiểm soát sáu căn khi tiếp xúc với đối tượng
3. Không nắm giữ tướng chung và tướng riêng của đối tượng

C. Hoàn thiện giới thanh tịnh về nuôi mạng

1. Thực hành bằng tinh tấn
2. Từ bỏ các cách kiếm sống sai trái
3. Nuôi mạng bằng cách chân chánh như khất thực

D. Hoàn thiện giới liên quan đến việc sử dụng vật dụng

1. Thực hành bằng trí tuệ
2. Quán chiếu mục đích sử dụng vật dụng
3. Sử dụng vật dụng với chánh niệm, không tham đắm

V. Ô nhiễm và thanh tịnh của giới

A. Ô nhiễm của giới

1. Phá vỡ các giới điều
   • Khaṇḍa: Phá vỡ giới ở phần đầu hoặc cuối
   • Chidda: Phá vỡ giới ở phần giữa
   • Sabala: Phá vỡ hai hoặc ba giới liên tiếp
   • Kammāsa: Phá vỡ các giới rải rác
2. Bị ô nhiễm bởi bảy hình thức giao hợp
   • Chấp nhận sự xoa bóp, tắm rửa từ người khác phái
   • Đùa giỡn, nói chuyện với người khác phái
   • Nhìn chằm chằm vào mắt người khác phái
   • Nghe tiếng người khác phái qua tường
   • Nhớ lại những lần vui đùa với người khác phái trong quá khứ
   • Nhìn gia chủ hưởng thụ dục lạc
   • Hành Phạm hạnh với mong cầu tái sinh cõi trời

B. Thanh tịnh của giới

1. Giữ gìn các giới điều một cách trọn vẹn
2. Tránh xa bảy hình thức giao hợp
3. Không bị ô nhiễm bởi tham ái và tà kiến
4. Phát triển các đức tính như ít ham muốn, biết đủ, khổ hạnh

VI. Lợi ích của việc giữ giới và nguy hại của việc phá giới

A. Lợi ích của việc giữ giới

1. Được chư thiên và loài người kính trọng
2. Tâm không hối hận, an lạc
3. Là nền tảng cho định và tuệ
4. Tái sinh vào cõi lành
5. Tiến bộ trên con đường giải thoát

B. Nguy hại của việc phá giới

1. Bị chê trách bởi chư thiên và loài người
2. Tâm bất an, hối hận
3. Không thể phát triển định và tuệ
4. Tái sinh vào cõi ác
5. Khó tiến bộ trên con đường giải thoát

VII. Ví dụ về các bậc Thánh giữ giới

A. Trưởng lão Mahātissa

1. Không nhìn người khác phái suốt 60 năm
2. Chứng quả A-la-hán khi sắp lâm chung

B. Trưởng lão Sāriputta

1. Từ chối thọ dụng thức ăn có được do gợi ý
2. Chấp nhận đau đớn vì bệnh tật hơn là phá giới

C. Sa di Saṅgharakkhita

1. Quán chiếu về vô thường khi đang ăn
2. Chứng quả A-la-hán ngay trong bữa ăn

VIII. Kết luận

Giới là nền tảng quan trọng cho sự phát triển tâm linh. Hành giả cần nỗ lực giữ gìn giới hạnh một cách trong sạch và trọn vẹn. Thấy được nguy hại của phá giới và lợi ích của giữ giới sẽ giúp tăng cường quyết tâm tu tập. Giữ giới thanh tịnh là bước đầu tiên trên con đường đến giải thoát cuối cùng.

_____________________________________________________________________________________________

File PDF bản gốc Pali dịch trực tiếp Pali-Việt và Pali-Anh đối chiếu và tải về